- ب ب +

معاون محترم آموزش و پژوهش موسسه پژوهشی فرهنگی انقلاب اسلامی

این مصاحبه توسط مدیریت ارتباطات و اطلاع رسانی موسسه در روز چهارشنبه پانزدهم بهمن ماه سال ۱۳۹۹ جهت ثبت و ضبط اهداف، اقدامات، چشم انداز، مأموریت و برنامه های معاونت پژوهش انجام گردید.
بسم الله الرحمن الرحیم. الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِين وَ الصَّلَاةُ وَ السَّلَامُ عَلَى الخاتم نبیین محمد مصطفی (ص) و علی جمیع انبیا و المرسلین. السلام و علی عباد الصالحین. امروز چهارشنبه پانزدهم بهمن¬ماه سال ۱۳۹۹ در محضر برادر ارجمند جناب آقای دکتر محمد اسحاقی، معاون محترم پژوهش و آموزش مؤسسه پژوهشی فرهنگی انقلاب اسلامی هستیم. آقای دکتر تشکر می¬کنم از اینکه وقت شریفتان را در اختیار مدیریت اطلاع¬رسانی و روابط عمومی مؤسسه برای ثبت و ضبط اهداف، اقدامات، چشم¬انداز، مأموریت و برنامه¬های معاونت ذی¬ربط قرار دادید. استدعا دارم در مطلع کلام ضمن معرفی مأموریت و ماهیت وجودی معاونت پژوهش مجموعه موضوعات مورد نظر را تبیین و تشریح بفرمایید. آقای دکتر اسحاقی: بسم­ اللّه الرحمن الرحیم. الحمدللّه رب العالمین. ایام دهۀ فجر انقلاب اسلامی، پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی مردم ایران و همچنین میلاد حضرت صدیقه زهرا (س) را به همۀ دوستداران اهل بیت تبریک عرض می­کنم و از اینکه این دعوت را هم انجام دادید تشکر و سپاسگزاری می­کنم. با توجه به این فاصله­ای هم که شما گرفتید اجازه می­خواهم که این ماسک را بردارم، ان­شاءاللّه که خداوند سلامتی را به همۀ انسان­ها و به ویژه اهل ایمان ان­شاءاللّه الزامی بدارد و بر ملت ما هم ان­شاءاللّه هر چه سریع­تر این بلیعه برطرف بشود. در خصوص معاونت پژوهش و آموزش ما با دو واژه پژوهش و آموزش در بدو امر می­شنویم. خب در چه رابطه­ای هست؟ در رابطه با آثار و اندیشه­ها و شخصیت و سیره و منش و عملکرد و کنش رهبری معظم انقلاب حضرت آیت­اللّه العظمی خامنه­ای هست. خب هدف­هایی که برای مؤسسه گفته شد، هدف­هایی که برای نظام اسلامی گفته شد و در قانون اساسی هست محوریت نظام اسلامی بر محور ولایت فقیه و ولی فقیه هست. به همین خاطر هر آنچه که در این حوزۀ این نهاد و این شخصیت انجام می­شود از ارزش والا و بالایی برخودار هست. اولین کار و اولین گام خود شناخت هست، شناسایی و شناختن و همچنین شناساندن در گام دوم هست. ما این سیره، شخصیت، اندیشه­ها و آثار را باید به خوبی بشناسیم و به خوبی بشناسانیم تا زمینۀ تحقق و اجرای آن فراهم بشود. این اندیشه­ها و آثار و این بیانات همه برگرفته از مبانی دینی و مبانی قرآنی است. یعنی ما می­توانیم برای کلیه بیانات، پیام­ها، موضع­گیری­ها عملکردها نشانه­های قرآنی و روایی، وحیانی و از سنت اهل بیت (علیهم السلام) ببینیم. به همین خاطر می­گوییم مرجعیت قرآنی و هدایت قرآنی که در هبری امامین انقلاب بوده در رهبری، رهبری معظم انقلاب هم هست. جز این هم انتظار نیست و به همین خاطر شناخت آن در گام اول هست. اگر به خوبی شناسایی صورت بگیرد فرصت برای شناساندن و فرهنگ­سازی و تبلیغ و تبیین و ترویج و نهایتاً تحقق و اجرایی شدن آن فراهم می­شود. این اهمیت کار را نشان می­دهد. چون این بیانات برای تحقق هست دیگر، این پیام­ها، سیاست­ها و آنچه که از رهبری معظم انقلاب صادر می­شود برای اینکه اتفاقی در صحنه بیرونی بیفتد. اگر این دو گام اول به خوبی برداشته نشود آن گام سوم هم به خوبی محقق نمی­شود این اهمیت قضیه هست. به همین خاطر در مؤسسه پژوهشی و فرهنگی انقلاب اسلامی از سال­ها قبل این بعد به خوبی طراحی شد، دیده شد و حتی در عنوان مؤسسه هم هست، مؤسسه پژوهشی و فرهنگی. خب برای پژوهش با روش­های علمی، نهاد پژوهشی می­خواهد، ساختار پژوهشی می­خواهد، برنامه پژوهشی می­خواهد، اولویت­ها و همچنین عناصر متناسب با آن و عناصر پژوهشی هست. البته بعد آموزش هم به خاطر تخصصی بودن آن در همین معاونت هست. خب معاونت هم برای خودش چشم­اندازی دارد در ذیل چشم­انداز کلی مؤسسه. برنامه­هایی دارد باز در ذیل برنامه­های کلان مؤسسه که بخش پژوهش و آموزش آن را اختصاص می­دهد. ما اگر بخواهیم امروز بحث منظم و خوبی داشته باشیم باید در دو بخش پژوهش و آموزش این کار را انجام بدهیم. یکی از برنامه­ریزی­هایی که مؤسسه در سال جاری داشته است این بود که ساختار معاونت را به ساختار نهادهای پژوهشی نزدیک بکند و الآن ما دارای سه دفتر مطالعاتی هستیم و گروه­های پژوهشی نه گانه­ای که در این دفاتر هست و همچنین سه مدیریت آموزشی هستیم که آموزش­های مربوط به این را برای جامعه هدف خاصی که تعریف شده انجام می­دهند. اولین پیشرفتی که مؤسسه در این بخش دارد و ان­شاءاللّه در سال آینده و در چشم­اندازی که در پیش هست باید ارتقاء پیدا بکند همین نهاد پژوهشی و ساختار پژوهشی استقرار و استحکام آن و تعالی آن هست که بتواند مقدمه­ای باشد برای تشکیل پژوهشگاه متناسب با خودش، آن وقت پژوهشگاه دارای الزامات خاص خودش هست، پژوهشکده­هایی که دارد، گروه­های فکری که دارد، گروه­های علمی که دارد، اینها بتواند زمینه­ای را فراهم بکند برای ارتباط با مجموعه­ای از نهادهای پژوهشی، پژوهشگاه­ها، مراکز آموزشی دانشگاه­ها، و همچنین حوزه­های علمیه و همچنین صاحب­نظرانی که در این عرصه­ها وجود دارند و دارند فعالیت می­کنند. لازمۀ اینکه شما بتوانید با مجموعه­ای از پژوهشگاه­ها، پژوهشگران، صاحب­نظران در کشور حداقل حالا در جغرافیای کشور خودمان داریم بحث می­کنیم، داخل پرانتز عرض بکنم که آنچه که نظام اسلامی و ولی فقیه نقش آفرینی می­کند فراتر از مرزهای جغرافیایی هم هست و به همین خاطر برنامه­های همکاری منطقه­ای بر کشورهای اسلامی و فراتر از آن هم در دستور کار هست که با همکاری معاونت بین­الملل و بقیه بخش­ها صورت می­گیرد در عین حال گام اول این هست که ما در داخل کشور بتوانیم از ظرفیت­های موجود در بخش پژوهش و آموزش استفاده بکنیم. ما بیش از دو هزار مرکز آموزشی داریم و بیش از هشتاد هزار هیئت علمی در دانشگاه­ها داریم. حوزه­های علمیه­ هم به آن اضافه بکنیم، مجموعه خیلی غنی هست که ما در کشور داریم. مجلات علمی، پژوهشگاه­های متعددی ما داریم در کشور، پژوهشکده­های متعددی داریم، مراکز تحقیقاتی داریم، خب مؤسسه باید از ظرفیت همۀ اینها بتواند به خوبی استفاده بکند. یعنی یکی از رویکردهای مؤسسه و معاونت هم این هست که ما در حقیقت کارویژه­هایی که باید مؤسسه و معاونت انجام بدهد، خودش انجام می­دهد آن چیزی را که باید از ظرفیت نهادهای بیرون استفاده بشود هم باید بتواند این توانمندی در خودش ایجاد بکند که از آن ظرفیت بتواند استفاده بکند. بنابراین ما برای آن مثلاً بیست درصد فعالیت­های لازم که می­گوییم کارویژۀ مؤسسه و معاونت هست و قابل واسپاری و برون­سپاری نیست باید خودش این توانمندی را داشته باشد. که با این ساختار پژوهشی و (10) ان­شاءاللّه با جذب نیروی انسانی متعهد و دانا و جوان و انقلابی می­تواند این زمینه را فراهم کند شما بتوانید از هشتاد درصد ظرفیت­های موجود در بیرون استفاده بکنید. این گام اول است که ما ان­شاءاللّه در چشم­اندازی که در پیش داریم باید بتوانیم جایگاه نهادی و ساختاری مستحکمی را داشته باشیم که گرچه خیلی گسترده نیست ولی توانمند هست برای اینکه بتواند با مجموعه­ای از این نهادهای بیرونی ارتباط بگیرد و از ظرفیت آنها به شکل­های موجود بتواند استفاده بکند. که الحمدللّه این ساختار در گام اول ساماندهی­اش شکل گرفته و الآن در حال فعالیت هست. تقریباً می­شود گفت که این دفاتر و گروه­های علمی تمام موضوعات و محورها و مقولات اندیشه­ای و آثار رهبری معظم انقلاب را کاملاً پوشش می­دهد و برای همۀ آنها سعی شده که یک کارشناسان و گروه علمی اختصاص پیدا بکند و در حلقه­های بعدی برای اینکه ما بتوانیم از صاحب­نظران موجود در دانشگاه و مراکز حوزوی و همچنین پژوهشگاه استفاده بکنیم در کنار هر گروه علمی هیئت­های اندیشه­ورز و کارگروه­های علمی هم شکل می­گیرد و هر گروهی متناسب با موضوع خودش با مجموعه­ای از پژوهشگاه­ها و مراکز علمی هم متناسب با خودش ارتباط برقرار می­کند که تحت عنوان نظام جامع مسائل و موضوعات معارف انقلاب اسلامی که به اختصار ما در مجموعه خودمان تحت عنوان نجم شناخته شده و آیۀ شریفه قرآن که می­فرماید ( بِالنَّجْمِ هُمْ يَهْتَدُونَ) ما این را به عنوان مبنای کار خودمان گذاشتیم که متناسب با مجموعۀ اندیشه و منظومه فکری رهبری معظم انقلاب برای شناخت و شناساندن و تحقق آن ما بتوانیم با مجموعه­ای از نهادها، سازمان­ها، اشخاص و فعالیت­ها ارتباط برقرار بکنیم. مثلاً اگر ما در حوزۀ اندیشه قرآنی حضرت آقا می­خواهیم بحث بکنیم و کار بکنیم این نیست که فقط مؤسسه بخواهد در این زمینه فعال باشد. ما این همه نهادهای قرآنی داریم، این همه دانشگاه­ها و مراکز آموزشی داریم، این همه پژوهشگر داریم، این همه مجلات و در حقیقت ارگان­های انتشاراتی داریم، اینها باید حتماً به خدمت ترویج این اندیشه بیایند، یا در حوزۀ علوم سیاسی و اندیشه­های سیاسی رهبری معظم انقلاب، خب ما حداقل­های لازم را در مؤسسه مطرح می­کنیم و به وجود می­آوریم که بتوانیم با مجموعه­ای از دانشگاه­ها، پژوهشگران، سازمان­ها، نهادها بتواند ارتباط بگیرد، آنها را بتواند در حقیقت در جهت اهداف مؤسسه که همان تبیین و زنده و نمایان نگه داشتن اندیشه­های رهبر معظم انقلاب و معارف انقلاب اسلامی هست بتوانند فعال باشند. ما مجلات علمی فراوانی در کشور داریم. درجات علمی خیلی خوبی هم دارند و آثار خوبی هم منتشر می­کنند. ما بررسی کردیم دیدیم که آنچه که شایسته و بایسته هست که به ترویج اندیشه­های انقلاب اسلامی و معارف انقلاب اسلامی بپردازند فاصله دارند به همین خاطر لازم هست که علاوه بر اینکه ما از آن ظرفیت­ها استفاده می­کنیم نحوۀ ساماندهی و به کارگیری این ظرفیت را داشته باشیم. سالانه چند ده هزار پایان­نامه و رساله دانشگاهی دارد تدوین می­شود، هزینه­هایی است که نظام اسلامی بودجه­های آن دارد تأمین می­شود، باید در جهت نیازها اولویت­ها، ضرورت­ها باید شکل بگیرد. آنچه که در منظومۀ فکری رهبر معظم انقلاب آثار و اندیشه­های آنان هست مبتنی بر مبانی دینی و ریشه­های وحیانی و ناظر به نیازها و اولویت­ها هست. یعنی ناظر به نیازهای فوری و عصری هست. به همین خاطر باید در چهارچوب فعالیت­های تحقیقاتی، دانشگاهی قرار بگیرد. پایان­نامه­ها، رسانه­های دانشگاهی، پروژه­های دانشگاهی اینها باید سمت و سویی پیدا بکنند، اولویت­هایی باید گذاشته بشود. خب این نهاد پژوهشی مؤسسه باید این توانمندی را داشتنه باشد که بتواند استخراج بکند این اولویت­های پژوهشی را، اولویت­های عناوین پایان­نامه­ها را و در یک نظام ارتباطی و همکاری به صورت طبیعی با روش­های علمی بتواند این را در چشم پژوهشگران، دانشجویان و اساتید تحصیلات تکمیلی بگذارد که از این مجموعه­ بتوانند انتخاب بکنند. بنابراین این نهادسازی و داشتن چشم­­انداز و برنامه به گونه­ای که بتواند ظرفیت­های بیرونی را بشناسد، ظرفیت به کارگیری را داشته باشد، توانمندی به کارگیری آنها را داشته باشد خیلی مهم است بنابراین ما در مؤسسه به حداقل نیازها داریم اکتفا می­کنیم و آن این هست که ما بتوانیم یک نهاد در حقیقت قوی، دانا و توانمند در ایجاد ارتباط و بهره­گیری از ظرفیت­های بیرونی باید برسیم که ما به آن می­گوییم هسته کوچک، هسته کوچکی که دانا باشد، توانا باشد و این دانایی و توانایی وقتی که با انگیزه­های انقلابی و اسلامی عجین بشود آن وقت یک بخشی از کارها را باید کار ویژه خود مؤسسه هست به کسی نمی­شود سپرد خودش انجام می­دهد و بخش عمده آنها را از ظرفیت­های بیرونی که باید بتواند ان­شاءاللّه استحصال بکند، استخراج بکند و به کار بگیرد. آن را ما می­گوییم شبکه نامفهوم. بنابراین ایده اصلی که در معاونت آموزش و پژوهش وجود دارد هسته کوچک و شبکه گسترده این شبکه گسترده سعی می­کند که تمام نهادها و ظرفیت­های موجود چه به صورت سازماندهی شده و چه به صورت غیرسازمانی شده اینها را شناسایی بکند، بتواند از آنها بهره بگیرد که در زمینه­های مختلف اینها در آن طرح نجمی که خدمت شما عرض کردم شناسایی شده و ان­شاءاللّه بتواند به خدمت و به کار گرفته بشود.

مصاحبه کننده: آقای دکتر اگر مقدور هست اشاره­ای هم بفرمایید که طرح نجمی که می­فرمایید نظام جامع موضوعات، به کجا رسیده و ان­شاءاللّه کی وعدۀ تکمیل حتی ابتدای و در اختیار گذاشتن آن برای مراکزی که با شما به صورت شبکه­ای در ارتباط هستند و پژوهشگران و محققینی که می­خواهند در این زمینه قلم بزنند و مطالبی را به رشته تحریر در بیاورند کی آماده می­شود و الآن یک مقدار تمرکز ما بیشتر روی چشم­اندازها و اهداف آتی معطوف شد. بالتبع اقداماتی را در این چند ساله مجموعه معاونت پژوهش و آموزش هم انجام داده، که اگر اشاراتی هم به این موضوعات بشود ممنون می­شوم.

آقای دکتر اسحاقی: در مورد نجم یا نظام جامع موضوعات سه مرحله را این باید طی بکند. گام اول را ما برداشته­ایم. گام اول این بود که بتوانیم یک نظام­وارۀ موضوعی استخراج بکنیم که تمام مسائل و موضوعات، اولویت­ها و نیازها را بتوانیم در آن شکل بدهیم. یعنی مجموعه آثار و اندیشه­های رهبری معظم انقلاب، مجموعه بیانات ایشان در طول این سال­ها خوانده شد، سازماندهی شد رسیدیم به یک مجموعه­ای از عناوین که محورهای کلان شروع می­شود، بعد مقولات اصلی تا می­رسد به ریز موضوعات که در حقیقت در یک هرم اگر بخواهیم این را تصور بکنیم در رأس هرم همان موضوعات اصلی است که پنج تا شش موضوع اصلی هست تا می­آید در قاعدۀ هرم که موضوعات خرد هست که هر کدام از آنها دیگر یک موضوعی است که ممکن است یک تحقیقی بخواهد، یک پرونده علمی مثلاً بر آنها باز بشود. مثلاً وقتی ما می­گوییم محور اصلی می­شود محور فرهنگی مثلاً. در محور فرهنگی مقولات متعددی شما دارید و همین جور که پایین می­آیید ممکن است برسید مثلاً به ورزش مثلاً، بعد در ورزش برسید به ورزش زنان، به اوقات فراغت مثلاً می­رسید، به گردشگری می­رسید. مثال می­خواهم بزنم. بعضی از اینها بر اساس اینکه خیلی خرد هست می­آید در قاعده هرم و آنهایی که یک مقدار کلان­تر هست می­رود بالاتر. این نظام معنایی خیلی لازم بود که انجام بشود. این انجام شد با رفت و برگشت­هایی که در بین کارشناسان و بخش­های مختلف صورت گرفت. بعد از آن گام دومش این بود که ما ببینیم در این زمینه چه کارهایی انجام شده است. پژوهش انجام شده است یا نشده است، کتاب بیاناتی، همایشی آِیا بوده، نشست­هایی علمی بوده، پایان­نامه­ای، مقاله­ای، آِیا اثر هنری تولید شده است یا نشده، فیلمی ساخته شده، مستندی تمام جنس­های کاری که می­شود داشت. آیا ما پژوهشکده­ای در این زمینه داریم، نداریم، پژوهشگران قابلی داریم یا نداریم، دورۀ آموزشی هست یا نیست، دقت می­فرمایید. گام دوم این بود که وضع موجود را ما بشناسیم. تلاش کردیم در وضع موجود هم به یک تصویری رسیدیم. الآن ما در حقیقت یک جورچین و یک پازل و یک نقشه کلانی داریم که بعضی از این خانه­ها خیلی پر، خیلی نورانی و به قول معروف مشخص هست که ما در یک زمینه­ای نشان می­دهد که خیلی به خاطر نیاز بوده، اولویت بوده، در سال­های متعدد و متمادی کار مؤسسه این کارها انجام گرفته است و بعضی از خانه­ها خالی هست. این خانه­ها که خالی است یا ممکن است دوباره باید بازخوانی مجدد بشود آن برنامه­های پیش­ روی ما را به ما چی کار می­کند نشان می­دهد، کجاها ما نیاز داریم، کجاها ضرورت هست که اینها به ایشان پرداخته بشود و این به ما در برنامۀ تحوی که چشم­اندازی که برای خودمان ترسیم کردیم در سه­تا برنامه کوتاه­مدت، میان­مدت و حالا تقریباً درازمدت. مثلاً میان­مدتمان را ما بنا گذاشتیم تا 1400 مثلاً باشد، و درازمدتمان را گذاشتیم تا 1404 باشد. برای خودمان این پیش­بینی را کردیم و برای بخش­های مختلف مؤسسه که بتوانیم با برنامه جلو برویم، یعنی نیازها، ضرورت­­ها معلوم بشود، کمبودها معلوم بشود، اولویت­ها، شناخت مسائل پیرامونی، موضوعات عینی جامعه که به ما دیکته می­کند حتماً به آنها توجه بکنیم، بعد از آن به سمت فعالیت­هایی که در بیرون از مجموعه مؤسسه صورت گرفت. همان نهادها، دانشگاه­ها که در آن مجموعه نجم شناخته شده که ما چه پژوهشگاه­هایی داریم، چه نهادهایی را داریم، برویم سراغ آنها و ببینیم آنها چه فعالیت­هایی انجام داده­اند. که با مکاتبه و رفت و برگشت­ها بعضی از اینها استخراج شده، ولی هنوز این فرایند خیلی طولانی است و باید این ادامه پیدا بکند. مثلاً شناسایی پایان­نامه­ها و رساله­های تحصیلات تکمیلی که در حوزۀ اندیشه آقا نوشته شده است. خب اینها خیلی لازم و ضروری است، خیلی هم نوشته شده است ولی بسیاری از اینها در دسترس مؤسسه نیست و این گام­هایی که ما برداشتیم، توانستیم یک مجموعه­ای از اینها را شناسایی بکنیم بیاوریم ولی هنوز ادامه دارد. تازه این وضع موجود است، وضع مطلوب این هست که سهم عمدۀ این تحقیقات و پایان­نامه­ها، رساله­ها همچنان که عرض کردم باید ذیل این اندیشه­های ضروری که هست این کار انجام بدهد. مؤسسه و معاونت در برنامۀ توسعه و چشم­انداز تحولی که دارد این است که بتواند این موضوعات را در یک نظام معنایی و رفتاری بتواند به اشتراک بگذارد با نهادهای مختلف و خدمات پژوهشی لازم را بدهد به کسانی که ذیل این موضوعات می­خواهند کار بکنند. یعنی ما باید در چشم­انداز خودمان به یک مکانی از نظر فیزیکی و از نظر معنایی به جایی باید برسیم که اولاً میل به پژوهش در این زمینه­ها به وجود بیاید، اولویت­ها از طریق نهادهای مرسوم خودش ابلاغ بشود، در دسترس قرار بگیرد، آن وقت ما بتوانیم با ارتباطی که با اساتید و دانشجویان پیدا می­کنیم و زمینه­ای که برای حمایت­های معنوی، حمایت­های علمی به آنها می­توانیم بدهیم یک سهم مشخصی را درصدی از این پایان­نامه­ها، مقالات مجلات علمی پژوهشی، همایش­هایی که در دانشگاه­ها در سطح ملی و بین­المللی انجام می­شود و بقیه فعالیت­هایی که جنس آموزشی دارد و همچنین طراحی دوره­های آموزشی. آموزش رسمی، ما چند تا رشته داریم که، رشته دارم عرض می­کنم که در حوزه اندیشه­ها و آثار رهبری معظم انقلاب الآن شکل گرفته و دارد فعالیت می­کند. اگر رشته نه، چند تا گرایش در آن رشته داریم، اگر گرایش نه سطح پایین­تر آن آیا درسی تحت این عنوان مثلاً در رشته جامعه­شناسی ما داریم، اقتصاد داریم، عرض کردم تمام منظومه فکری آقا در حوزه­های گوناگون دانشگاهی فقط هم علوم انسانی نیست جناب آقای لاهوتی بلکه در علوم پایه و علوم دقیقه هم این امکان­پذیر هست. چون بیانات آقا وقتی در حوزۀ علم وارد می­شودند رهبر معظم انقلاب می­فرمایند علم و فناوری و نوآوری. به علوم پایه باید پرداخته بشود. علوم پایه ضعف جدی دارد کشور، رهبر معظم انقلاب هشدار می­دهند. خب در این زمینه، یک بخشی از دانشمندان و توان پژوهشی ما به خدمت گرفته می­شود. آنجاها باید به آن توجه بشود هر چیزی متناسب با خودش هست. می­خواهم بگویم که نهادهای علمی ما حالا علاوه بر علوم انسانی هم مورد توجه هست که ما به این سمت در حوزۀ آموزش داریم می­رویم. علاوه بر اینکه خودمان طراحی دوره­هایی را کردیم که دوره­های رسمی دانشگاهی نیست، همین الآن دوره­هایی در حال انجام هست، ممکن است در فصل دیگری به آن بپردازیم به سمت طراحی دوره­ها در همان سطوح رشته، گرایش، درس و یا عناوین در یک درس هستیم که الآن در بعضی از رشته­ها این اتفاق دارد می­افتد ولی لازم هست که بیشتر از این تلاش بشود؛ بنابراین چشم­انداز تحولی ما این هست که ما تا 1402، 1404 بتوانیم این نظام جامع موضوعات معارف انقلاب را ظرفیت­های داخل و بیرون را بتوانیم ان­شاءاللّه فعال بکنیم و همکاری­های پژوهشی، و همکاری­های آموزشی یک اصل هست و اتخاذ تدابیری که ما بتوانیم در یک بستر طبیعی همکاری­های نهادهای علمی را بتوانیم به خدمت بگیریم امر ضروری است. مثلاً ما در برگزاری نشست­های علمی که خودمان انجام می­دهیم، بعضی از موضوعات را مؤسسه انجام می­دهد، سال گذشته ما نزدیک به 28 نشست علمی با حضور اساتید، پژوهشگران، داشتیم در طول سال و امسال هم پژوهشی در این بخش در حال انجام است. ولی هدف این است که بخش عمده­ای از این نشست­ها باید در دانشگاه­ها، توسط دانشگاه­ها با همکاری مؤسسه انجام بشود. یا همایش­ها خب می­دانید که برگزاری همایش­ها یک فرایندی دارد، هزینه­هایی دارد، نیروی انسانی باید بیاید، یک فرایند طولانی دارد، دقت می­فرمایید ولی با همان سیاستی که داریم که بیست درصد کارها را، ما هشتاد درصد از مجموعه بیرون هسته­ای کوچک نامفهوم بهره­گیری از نهادهای بیرونی ما الآن چندین همایش را تعریف کردیم، در حال انجام است. در سال گذشته همایش نظریۀ انتظار با همکاری نهادهای پژوهشی مختلف با محوریت دفتر تبلیغات اسلامی، با همکاری مؤسسه انجام شد. در سال جاری ما برنامه­ریزی برای برگزاری همایشی را در حوزۀ تربیت انقلابی در گام دوم ذیل اندیشه­های تربیتی رهبری معظم انقلاب با محوریت دانشگاه فرهنگیان، تعریف شده در حال انجام است. یا اندیشه­های قرآنی رهبر معظم انقلاب با همکاری دانشگاه المصطفی و جامة­المصطفی، دانشگاه آزاد و نهادهای علمی در حال انجام است. و چندین موضوع دیگر که همۀ اینها در یک نقاطی است که باید به نتیجه برسد. بنابراین در یک جمع­بندی بخواهم عرض بکنم. چشم­انداز تحولی ما ناظر بر این است که مؤسسه بتواند یک هسته کوچک توانایی را به وجود بیاورد بتواند از ظرفیت موجود در کشور، نهادهایی که وجود دارد استفاده بکند. و همچنین برگزاری بعضی از این رویدادهای علمی در سطح منطقه و جهانی هم امکان­پذیر است که ما در سال جاری یک نشست در حوزۀ نظریۀ تربیتی رهبر معظم انقلاب با دانشگاه­های کشورهای اسلامی مثل لبان و سوریه به صورت وبیناری برگزار شد و این ظرفیت الآن هست که ما فراتر از این یک نشست بتوانیم داشته باشیم. این مجموعه­ای از رویکردهایی است که در مؤسسه و بخش معاونت آموزش وجود دارد. بنابراین رویکردها این هست که ما یک هسته کوچک توانا و دانا و مقتدری را بتوانیم فراهم بکنیم، این بدون هیچ گونه ملاحظه­ای ما به این نهاد پژوهشی و آموزشی که بتوانیم کارهای بزرگ و ظرفیت موجود در کشور را به خدمت بگیرد نیاز داریم و به همین خاطر هم که در مؤسسه این به خوبی شناخته شده است و ساختار موجود اصلاح شده، برنامه­ها تقریباً می­شود گفت که مورد پذیرش قرار گرفته و چشم­اندازهایی که ارائه شده و ان­شاءاللّه ما بتوانیم در طول این گام­هایی که می­خواهیم برداریم آن مراحلی که برای نظام جامع موضوعات که در سؤال شما هم بوده است بتوانیم اینها را به خوبی استقرار بدهیم. گرچه این مسیر، مسیر خیلی طولانی است. براینکه شما یک نهاد پژوهشی شکل بدهید، یک برنامه پژوهشی مستقر بشود اینها به صورت دفعی نیست به قول معروف پروژه نیست که یک جا شروع بشود، تمام بشود. پروسه است، یعنی یک روند باید طی بشود، روند پلکانی و تدریجی است. به صورت آسانسوری نیست یک مرتبه، مثلاً شما می­خواهید که پایان­نامه­های دانشگاهی را به خدمت بگیرید.  خب تجربه­هایی در کشور وجود دارد، یک فراخوانی می­زنند یک بار می­رود روی تابلوی دانشگاه­ها، دو نفر می­آیند بعد دیگر این استمرار پیدا نمی­کند. دقت می­فرمایید. آن استمرار و تداوم یک امر پژوهشی و یک امر علمی و آموزشی از اهمیت زیادی برخوردار است تا نهادینه بشود. اگر نهادینه نشود این فعالیت­ها بیشتر سطحی است اثر خودش را نمی­گذارد چرا؟ انسان در چهار مرحله هست که می­تواند آن رفتار مطلوب را شما از آن شاهد باشید. مرحله اول، مرحله شناخت هست، باید شناخت خوبی در آن موضوع ایجاد بشود، در مرحله شناخت که مرحله تفکر، تعقل است موجود انسانی نیست دیگر، این پژوهش­ها و آموزش­ها برای همین است که در این حیطه شناختی او اطلاعات لازم را به او بدهد، شناخت لازم را برای او چی کار بکند؟ به وجود بیاورد همان گام اول علم است. اگر این را شما به خوبی بتوانید شکل بدهید خب گام اول این هست که شما شناخت­های نادرست را چی کار بکنید؟ اصلاح بکنید. چون بسیاری از واردات ذهن انسان نادرست ممکن است باشد. اینجا است که آن مأموریت اساسی مؤسسه که حفظ و نشر هست و جنبۀ صیانتی دارد خودش را نشان می­دهد، مهم­ترین جنبۀ حفظ نشر این است که به خوبی شناخته بشود و این شناخت هم به خوبی منتقل بشود که آن بحث ترویج و تبیین است. اگر این صورت گرفت آن وقت رویکردها و نگرش­ها اصلاح می­شود در موضوعات مختلف. مثلاً شما اگر بخواهید در حوزۀ اقتصاد مقاومتی این ایده مرکزی را که در مجموعۀ اندیشه رهبری معظم انقلاب، بحث اقتصاد و عدالت اجتماعی و رفاه و پیشرفت در حقیقت یک جایگاه رفیعی دارد دیگر دهۀ پیشرفت و عدالت نام­گذاری می­شود بعد نام­گذاری سال­ها همه موضوعات اقتصاد سال خیلی مهم هست، شما چی کار باید بکنید که این موضوع به خوبی در جامعه، جامعه هدف شما یک بخشی­اش نخبگان و مدیران و ... اولین گام همین جا است که شناخت آنها را ایجاد بکنیم، که اصلاً این چیست، چیستی آنها است، چرایی آن هست همه اینها را که بگویید تازه نگرشش به موضوع تغییر لازم را بکند، اگر آن خانه اول را خوب پر کردید خانه دوم چی می­شود؟ نگرش، رویکرد چی بشود؟ مثلاً یک اصلاحی بشود. ممکن است شما شناخت کامل هم بدهید، طرف می­گوید بله می­دانم، می­دانم اما کافی می­داند بعد برای شما می­گوید همه را تا آخرش هم می­گوید ولی نگرانش آن اصلاح نشده است، نگرش آن ایدۀ فراتر از حیطه شناختی است. دقت می­فرمایید، حیطه عقلانیت است باید آن هم کار بکند بتواند سبک و سنگین بکند، محاسبه بکند، عقل حسابگر دوراندیش بگوید بله مثل اینکه این چیزی که شما می­گویید مثلاً کو؟ مثلاً وقتی شما می­گویید آقا دشمن­شناسی مهم هست، ما دشمن داریم دقت می­کنید؟ دشمن­ پنداری نیست، دشمن وجود دارد، دشمنی هم دارد می­کند خب ممکن است برای بعضی این مسأله چیز باشد سخت باشد. خب شما باید اطلاعات بدهید آقا این همه دشمنی، عرض و طول، ثانیه، زمانش از واقعیت­ها است. کلی باید این اطلاعات داده بشود به شیوه­های مختلف اعتماد جلب بشود تا نگرشش نسبت به این موضوع عوض بشود. در گام بعدی حالا اصلاح شناخت، اصلاح نگرش و رویکرد تازه آن حیطه روانی شخص که گرایش است به وجود بیاید، که میل پیدا بکند به آن سمتی که شما دارید می­گویید. مثلاً اگر شما می­گویید اصلاح الگوی مصرف، که در بیانات رهبری معظم انقلاب هم هست، که ما یکی از کشورها و یا مردم پرمصرف هستیم خب این یکی از آموزه­های مهم قرآنی هست، روایی هست، در بیانات رهبر معظم انقلاب، سیاست­های کلی، اینها همه هست خب چه اتفاقی باید بیفتد، چه پژوهشی باید انجام بشود، چه پایان­نامه­هایی دقت می­فرمایید، من می­خواهم عینی موضوعات مختلف در حوزه­های فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، امنیتی، دفاعی همه اینها هست این مرحله گرایش هست، میل هست، ممکن است دوتا خانه اول طرف میل پیدا نمی­کند، گرایش پیدا نمی­کند به آن سمت، گرایش که پیدا شد آن وقت مرحله چهارم که رفتار مطلوب حالا به هر سهمی شروع هم بشود به همان اندازه می­گویند آقا یک لامپ اضافی را خاموش بکنید می­گویند خیلی خوب هست، دقت بفرمایید شما در خانه گرم و نرم نشستید، همه چراغ­ها هم روشن است، هی تلویزیون اعلام می­کند آقا یک جای دیگر گاز نیست، یک جای دیگر برق ندارند، بیمارستان برق ندارد، جاده برق ندارد، کارگاه برق ندارد، آقا پا بشو خاموش کن این هم لم داده است نشسته کاری هم نمی­کند. بعد می­آیند برای آن چی کار می­کنند؟ نشان می­دهند آقا همین لامپی شما اگر دوتا هست یکی­اش بکنید چه تأثیری دارد این کار، مطالعه­ای شده که این چراغ­هایی که مال در حقیقت دستگاه­های مختلف دارند روشن وقتی به برق وصل هست یک چراغی روشن هست خیلی هم مثلاً کم مصرف است. حساب کردند که کل اینها را اگر جمع بکنند میزان الکتریسیته و برقی که این دارد مصرف می­کند اگر ذخیره بکند یک شهر بزرگی مثل لندن را می­تواند برقش را پوشش بدهد. خب این خیلی است دیگر. طرف حالا این را بداند بعد نگرشش اصلاح، تا دیروز می­گفت نخیر آقا این چه حرفی است من یک لامپ مگر با یک لامپ مثلاً کارخانه چیز می­شود، مگر با یک گل بهار می­شود مثلاً طرف همان­ مثال­هایی که هست یعنی آن انباشته از وقتی که اصلاح نگرش بشود آن وقت میل پیدا می­کند بلند بشود بین این و چراغ یک متر فاصله هست دیگر بزن و خاموش بکن آن رفتار مطلوب هست. بعد این تداوم پیدا می­کند جزو رفتار ذهنی و فکری و عملی­اش باشد. به محض اینکه می­بیند چراغ اضافه روشن است، اسراف نکند حالا تا شما برسید به آن سبک زندگی اسلامی ایرانی، وقتی گفته می­شود ایمان و عمل صالح، آن چیزی که ما در رابطه با روابط انسانی، دیگرخواهی که داریم، ایثار داریم، همه اینها جزو معارف انقلاب اسلامی است، همه اینها جزو موارد وحیانی است، در قرآن و سنت و اندیشه­های رهبر معظم انقلاب هست. مجموعه این کارها است که حسب نیاز و ضرورت باید این کار را بکند. یا مثلاً در حوزۀ جمعیت، که رهبری معظم، هم سیاست­های کلی داریم، هم تأکیدات نامفهوم خب چه کاری، همین­ها باید انجام بشود. این سیر باید انجام بشود. این است که وظیفۀ مؤسسه در شناساندن و ترویج و تبلیغ و تبیین و رساندن و بلاغ مبین در حقیقت خیلی مهم است. ممکن است بیایند بعضی­ها بگویند آقا این همه پژوهشگاه­ها هست شما چرا پژوهش کنید؟ این همه مجله هست، شما چه مجله­ای، این همه پژوهشگر شما چه پژوهشی؟ می­گوییم همین هست، یک هسته­ کوچکی باید برگزار بشود، باشد تا بتواند این فرایندها را به کار بگیرد. یکجا هم فقط کفایت نمی­کند، آن هسته کوچک می­تواند شبکه را گسترده بکند، در استان­های مختلف متناسب با بوم و اقلیم. در نهایت این است که ما برای خودمان سه­تا ت تصور کردیم. سه­تا ت که سه مرحله را نسبتش را ما با بیانات رهبری معظم انقلاب، آثار و اندیشه­های ایشان، سیره و شخصیت­شان، فقط آثار و اندیشه نیست، سیره و شخصیت و عملکرد حضرت آقا هم هست. یعنی ت اول ت تفقه است یا پژوهش، ت دوم ت تبیین و ترویج هست که همان فرهنگ­سازی و گفتمان­سازی، به آن می­گوییم بلاغ مبین، به خوبی باید به اهلش برسد، این اهلش و مخاطب از مدافعین هست تا معاندین، چون جامعه هدف ما جامعه هدف انقلاب اسلامی خیلی گسترده است. ما باید برای همه متناسب با آن حرف داشته باشیم، بیان داشته باشیم، پیام داشته باشیم، ارتباط داشته باشیم، بشناسیم اقشار مختلف اجتماعی را در داخل و خارج، پیام انقلاب و پیام رهبری و جایگاه ولی فقیه فقط در بحث ملی نیست. باید گروه­هایی دیگر، جوامع دیگر را هم بشناسیم. آقا وقتی که برای جوانان اروپایی نامه می­نویسد خب معلوم است که مخاطب، دقت می­فرمایید. ت اول پس ت تفقه و شناخت و پژوهش و بنویس و مذاکره خدمت شما عرض بکنم که، مناظره، نقد، گفتگو و هر چیز دیگری این گام اول خیلی مهم است خوب شناخته بشود، خوب شناسانده بشود در گام دوم، ت سوم هم ت تحقق است دیگر که اتفاق خوب محقق بشود. این سه مرحله است که کل مؤسسه، کل نظام سیاسی و فرهنگی و اجتماعی کشور باید پای این کار بیایند. و این دو گام اول کار مؤسسه است. ت اول هم کار معاونت پژوهش و آموزش هست و ت دوم هم معاونت­­های دیگر، بخش­های دیگر هست. پیشران این کارها جناب آقای لاهوتی گام اول بیانات هست از بیانات هست که ما گام­های بعدی را انجام می­دهیم، پیشران اول بیانات است، بلافاصله پیشران پژوهش و ت تفقه در آن چی می­شود به وجود می­آِید. متن پژوهی، شناخت درست، پژوهش انجام بدهیم، مذاکره بشود، همایش، نشست علمی، دورۀ آموزشی تا بعد بتواند یک حرف چیستی را که در آوردی به همراه یک فلسفه او چرایی او یک بسته را تدوین بکنید بعد بنشینید ترویج بکنید. یک نماهنگ بسازید، یک نامفهوم بساز، یک سریال بسازید، یعنی محصول، تبدیل به محصول بشود. اگر شما این ور پیام نداشته باشید قالب پیام شکل خالی که فایده­ای ندارد، پیام را باید داشته باشید، حالا دیوار خوبی هم دارید ولی نمی­دانید چی بنویسید. پس پیشران اول و اصلی بیانات، بلافاصله پژوهش است. اگر بدون این پژوهش و شناخت برویم محصولی را تولید بکنیم، معلوم نیست که آن محصول درست که بتواند آن سلسله مراتب را از شناخت رفتار مطلوب را برای شما به دنبال می­آورد. بعد از پژوهش و ساخت آن پیام­ها متناسب با نیازها، ضرورت­ها و مخاطب برای چه کسی چه پیامی را، چه زمانی را آن وقت آن نهاد ترویجی و تبلیغی و گفتمان­­سازی شما چی کار می­کند؟ شروع به کار می­کند و با روش­های تدوین و تدریج و تدرج و تداوم آن وقت شما می­توانید آن رفتار مطلوب را شاهد باشید. خب ساختار پژوهشی که عرض کردم این برنامه پژوهشی موجود، گروه­های پژوهشی، حلقه­های پژوهشی، ارتباط با مراکز علمی و پژوهشی این در چشم­اندازی که ما داریم در پیش رو با برنامه تحولی که کمی و کیفی است، این روی میز همۀ مدیران ما هست، کارشناسان ما هست که بدانند چه عرض عریضی را دارند که باید آنها را در حقیقت شناسایی بکنند، ارتباط بگیرند، فعال بکنند. الحمدللّه یک میل بالایی در مشارکت نهادهای علمی و پژوهشگران با مؤسسه هست. این یک ظرفیت بالایی هست؛ یعنی ما به هر جایی که رفتیم با هر صاحب­نظری، استادی، پژوهشگری، نویسنده­ای که ارتباط برقرار کردیم دیدیم این میل به ارتباط و انجام کار هست. هم به خاطر جایگاه مؤسسه که جایگاه بی­بدیلی هست که باید این را بشناسیم و قدرش را بدانیم و هم اینکه موضوعاتی که مطرح می­شود موضوع عینی در حقیقت جامعه و آن صاحب­نظران هستند که می­خواهند در حول و اندیشۀ آقا بحثشان را مطرح بکنند. جاذبه دارد به خاطر زنده بودن و نو بودن، قدر این را ما باید بدانیم و بتوانیم ظرفیت ایجاد بکنیم که این اساتید، پژوهشگران، صاحب­نظران، فرهنگیان، هنرمندان در آن اقشار گوناگون اجتماعی بتوانند نزدیک بشوند به مؤسسه و پیام­های مؤسسه هم بتواند به آنها برسد. در حقیقت یک رابطه دو سویۀ تعاملی فعال سازنده هست که آنها هم احساس بکنند دارند مشارکت می­کنند. مثلاً اخذ ایده­ها در به کارگیری اندیشه­های نخبگان به ویژه جوانان خیلی مهم است. ایده­پردازی آنها چون یکی از روش­های تعلم و تربیت همین است که خود شخص درگیر است، خود آن جامعه درگیر بشود، احساس بکند خودش سازنده است، خودش دارد کاری را انجام می­دهد نه اینکه برای آن نسخه­­ای پیچیدند که این بخواهد آن نسخه را چشم و گوش بسته و به صورت ماشین بخواهد انجام بدهد، این تربیتی نیست، تربیت قرآنی، تربیت دینی، تربیت انقلابی یک تربیت از درون هست مبتنی بر آن آموزه­های وحیانی که در دیدگاه­های رهبری انقلاب در حوزه تربیت هم اینها هست. این باید این سیر انجام بشود. اولین اقدام لازم و ضروری خود نیروهای مؤسسه هستند، کارشناسان، مدیران که با این ادبیات و با این روش­ها آشنا بشوند و خودشان برای یک تحول ایجاد بکنند. تحول هم معمولاً موانعی دارند. اولین مانع خود نیروهای موجود در آن سازمان هستند، علتش هم معلوم است اصلاً مفهوم تحول را نمی­دانند، به کجا می­خواهد بیانجامد، خب این نگرانی به وجود می­آورد، سرنوشت خودشان را نمی­دانند که چی می­شود، این تحول که می­آید می­خواهد بنیان برافکن باشد، ریشه­ها را بزند، اینها باعث می­شود که در مقابل تحول مقاومت صورت می­گیرد و حرکت در یک مسیر معمولی ایجاد دارد. ما نیاز به تحول داریم. حضرت آقا در چهارده خرداد و وقتی که امام را می­خواستند معرفی بکنند امام را به عنوان امام تحول، خب مخاطب اصلی و اولش خود مؤسسه و ما هستیم. خب این هم مهم هست که آیا ما خودمان را مخاطب پیام رهبر معظم انقلاب می­دانیم یا نه، یا نه ما فقط یک رله می­خواهیم بکنیم، دقت می­فرمایید نه اول ما هستیم، قوا انفسکم و اهلیکم، اول خودمان. یعنی ما وقتی آقا می­فرمایند تحول باید خودمان شروع کنیم که یعنی دارند رهنمود که می­دهند برای کشور، این رهنمون اول برای ما باشد که بعد ما بتوانیم همین­ها را برای دیگران به خوبی تبیین بکنیم، بگوییم و بیان بکنیم. این نجات­بخش ما هم خواهد بود. نسخه شفابخش ما هم خواهد بود. اگر نکته­ای هست بفرمایید.

مصاحبه کننده: بسیار عالی. در حوزۀ نظام موضوعات اشاره فرمودید که نظام موضوعاتی که طراحی شده با برآورد وضعیت کنونی انطباق داده شده، پروژه­هایی که مغفول واقع شده، احصا شده و قرار هست که فعالیت­ها و برنامه­های پژوهشی در آن حوزه در زمینۀ اندیشه و سیره حضرت آقا اقدام بکند و فعالیت­هایی را رقم بزند. بالتبع فعالیت­های پژوهشی، فعالیت­های نگاری کتاب­های پژوهشی هم در همین سمت و سوها پیش می­رود این درست. آیا ما نگاه آسیب­شناسی هم نسبت به موضوعات ترویجی، تبیینی و فعالیت­های پژوهشی در این زمینه داشتیم اگر که صلاح می­دانید اشاره­ای به این موضوع هم بفرمایید و میزان ورود به معاونت پژوهشی در فضای مجازی.

آقای دکتر اسحاقی: بله. ببینید ما حدوداً هفده محور فعالیت و کار از مجموعه همان فعالیت­هایی که در نجم باید انجام بشود و نیاز هست را احصا کردیم که همۀ بخش­های معاونت و مدیریت­ها و گروه­های علمی و کارشناسان باید آنها را مورد اقدام قرار بدهند. این هفده فعالیت یکی­اش شناخت بیانات هست و در حقیقت پرونده بیاناتی هست. پرونده بیاناتی یعنی که اول استخراج همین که گفتم پیشران اول بیانات است، اول ما باید بدانیم بیانات آقا در این حوزه چی هست. ما از این جهت کمبود داریم در مؤسسه؛ یعنی اول ما باید برویم به سمت استخراج بیانات موجود به طور خاص. بیانات موضوعی هم فقط آنهایی نیست که آن کلمه به کار رفته که شما با یک جستجو ماشینی بتوانید در بیاورید نه به صورت مفهومی هم هست. دقت می­فرمایید. بعد کارهای دیگر، کتاب­های تبیینی نداریم، آسیب­شناسی که شما اشاره کردید بله ما الآن در بخش­های عمده­ای از موضوعات نیاز به همین کارهای اولیۀ بیاناتی داریم و بعد تبیینی که الآن قابل ارائه به نهادهای دیگر نیست. اگر شما الآن بخواهید یک دورۀ آموزشی طراحی بکنید، متن­های آموزشی لازم را الآن ندارید، الآن اگر یک دانشجویی بخواهد یک موضوعی حول اندیشه­های آقا بگیرد بیاید که بگوید به من کمک بکنید شما باید آمادگی این را داشته باشید، یک بانک اطلاعاتی داشته باشید اگر یک موضوعی در حوزۀ سیاسی، سیاست خارجه، داخله، موضوعات پایان­نامه معمولاً خاص هست دیگر، می­خواهد از اندیشه­های آقا توی بخش ادبیات خودش استفاده بکند. حالا موضوعش ممکن است مستقیماً همین باشد که ضرورتش بیشتر است، پس یکی از آسیب­ها همین است که ما الآن یک جای این­چنینی که بتواند در حقیقت خدمات پژوهشی مناسب را ارائه بدهد نداریم. حداقل فیزیکش باید آماده بشود بعد امکانات آن وقت شما خواهید دید که به صورت طبیعی می­آیند و یک گروه مشاوران که به آنها مشاوره بدهند و حتماً استقبال می­کنند. دقت می­فرمایید. این محورهای چند گانه­ای که در دستور کار ما هست این هفده­گانه بخش­های مختلفی دارد از آموزش و پژوهش. خدمت شما عرض کنم که برخی از موارد در تعریف دوره­های آموزشی تدوین سرفصل­های آموزشی هست. و تدوین منابع آموزشی و کتاب هست. تعریف دوره­ها است که من یک اشاره کوتاهی در فرصت قبلی انجام دادم که در برنامه­­های توسعه ما یا تحول ما و چشم­انداز ما این است که بتوانیم چندین رشته و سرفصل و درس را بتوانیم در نهادهای رسمی آموزشی دانشگاهی و حوزوی اینها را تعریف و تصویب بکنیم که به صورت طبیعی این کار انجام بشود و این نشده است تا الآن. ما الآن رشته­ای تحت این عنوان داریم. هیچ رشته­ای در سطح ارشد، دکتری دقت می­فرمایید به این صورت مشخص حول اندیشه­های امام خامنه­ای شناسی یا نه موضوعات خاص نداریم. این یک کار بزرگی است داریم می­رویم که دوره­های رسمی تعریف بکنیم و بخش­های دیگر دوره­های آموزش­های غیررسمی است که به گواهینامه منجر بشود که خود مؤسسه می­آید تعریف می­کند هم می­تواند اجرا بکند و همین اینکه تعریف می­کند مجوز اجرا را به جاهای دیگر. خیلی جذاب هم هست همین الآن این کارها را داریم انجام می­دهیم، ولی باید گسترش پیدا بکند. سطح یک معارف انقلاب اسلامی را داریم حول اندیشه­های آقا است که یک بخش اولش طرح کلی اندیشه هست که می­دانید چقدر جاذبیت دارد، جذاب هست برای گروه­های مختلف. ما این تبدیل کردیم به یک دورة منظم، دارای شیوه نامة نحوه برگزاری دوره، نحوة اعتبار بخشی به آنها و صدور گواهی یعنی از شروع یک درخواست دوره تا گواهی را شامل می­شود. که قبلاً این اتفاقات خب گواهی صادر نمی­شد یا دوره­ها به این صورت منسجم، سطح یک، سطح دوم، دوره­های تخصصی هم دارد. دوره­های تخصصی باز مورد نیاز جامعه مخاطب که آن نجم به ما نشان می­دهد کجاها داریم، کجاها نداریم و باید برویم به سمت آن مواردی که ما نیاز داریم در زمینه­های مختلف. بنابراین دوره­های رسمی و دوره­های غیررسمی، دوره­ها، کارگاه­های آموزشی،‌ کوتاه مدت، میان مدت برای جامعه مخاطب، برای داخل و خارج ما پارسال خدمت شما عرض کنم که یک دوره­ای را برای طلاب افغانستانی گذاشتیم برای آشنایی با اندیشه­های رهبری معظم انقلاب دوره­های کارگاهی آموزشی و خیلی هم منجسم یعنی اول و آخر همه هم طلاب درس خارج و بعضی­ها هم دارای دانشجویان دکتری هم بودند و از افغانستان هم آمده بودند. یک برنامه­های این­جوری هم هست. بنابراین یک بخشش تعریف این دوره­ها هست، اعتباربخشی به آنها هست بعد زمینه برگزاری آنها را فراهم کردن است. بعضی از اینها را خودمان انجام می­دهیم؛

مصاحبه کننده: با همان هسته کوچک؟

آقای دکتر اسحاقی:  بله با همان هسته کوچک و بخش عمده­ای از اینها را ما وقتی که آیین­نامه، شیوه­نامه را داریم و شاخص دارد، شرایطش را اگر یک جایی داشت، یک دانشگاهی، یک حوزه­ای داشته باشد از ما مجوز برگزاری دوره را می­گیرد و ما در اینجا شبکه­ای از مدرسانی که تربیت کردیم، ما سال گذشته حدود بیش از صد نفر از طلاب درس خارج و اساتید دانشگاه­ها را یک دوره آموزش شش ماهه داشتیم دقت می­فرمایید 98 تا قبل از کرونا در مدرسه عالی شهید مطهری این دوره با حضور حضرت آیت­اللّه امامی کاشانی افتتاحیه شروع شد تا پایان سال دورة آموزشی آنها مباحثاتی، شیوه­نامه خاصی دارد، برگزار شد و کار علمی و اثر علمی­شان را هم. ما حدود تربیت دورة مدرس هم داریم، تربیت مدرس درس فلان، مدرس به همین خاطر اگر یک جایی بخواهد این دوره­هایی که مصوب ما هست بخواهد اجرا بکند ما از بین این مدرسین واجد شرایط به آنها چی کار می­کنیم؟ معرفی می­کنیم و آن دوره تحت لیسانس مؤسسه، تحت اشراف مؤسسه برگزار می­شود؛ یعنی هزینه­های ما، نیروی انسانی ما زیاد نمی­طلبد. یکی از اقدامات دیگر در حوزة تربیت پژوهشگری انقلاب اسلامی است. دورة پژوهشگری انقلاب اسلامی است که الحمدللّه در مؤسسه و معاونت برگزار شده الآن دورة ششم را ما داریم. دورة ششم برگزار شده و ان­شاءاللّه الآن در صدد خدمت شما عرض کنم آماده­سازی فراخوان دورة هفتم هستیم از الآن شروع می­شود یک ماراتنی است دیگر، فراخوان داده بشود، تبلیغ و ترویج بشود، بعد بیایند آزمون عمومی اول را بدهند، بعد آزمون تخصصی و مصاحبه و وارد گروه­های پژوهشی بشوند. اینها ویژگی­هایشان این هست که طلاب درس خارج هستند و دانشجویان دکتری و کسانی که دانش آموختة دکتری رشته­های مورد نیاز ما هستند یعنی پژوهشگران بالفعل هستند اینها می­آیند تو حوزة تربیت پژوهشگری انقلاب اسلامی می­بینند و ضمن اینکه با اندیشه­ها آشنا می­شوند وارد کارهای پژوهشی و علمی می­شوند. یکی از برنامه­های ویژه­­ای که ما امسال شروع کردیم ولی نتایج آنها را ان­شاءاللّه در سال آینده خواهیم داشت ایجاد مرکز نوآوری و شتاب­دهی گام دوم هست که مأموریتش این هست که این پژوهشگران و این جوانانی که با ما ارتباط پیدا می­کنند و وارد یک دورة آموزشی یا پژوهشی می­شوند اینها بروند در این مراکز رشد یا مراکز شتاب­دهی یا مراکز نوآوری در حوزه علوم انسانی البته هست اینجا سازماندهی بشوند، تبدیل به یک شرکت استارتاپی یا شرکت تصمیم کار نو بشوند. و بعد از یک مدتی از ما دیگر جدا می­شوند ولی به حیات خودشان ادامه می­دهند، فعالیت­های علمی می­کنند، فعالیت­های پژوهشی می­کنند، همین خدمات را می­توانند به نهادهای دیگر ارائه بدهند و کسب و کاری هم برپا بشود. یعنی استارتاپ­هایی در این حوزه که با معاونت علمی ما این تفاهم­نامه را شروع کردیم، ان­شاءاللّه بتوانیم سال آینده اولین شرکت­های کسب و کار نو و مراکز نوآوری و شتابدهی مفاهیم انقلاب اسلامی را در ذیل گام دوم داشته باشیم. مثلاً بیایند بگویند که فلان موضوع معارف انقلاب اسلامی را به چه شیوه­ای می­شود ترویج کرد، دورة آموزشی تبدیل بکنند، این را تبدیل به یک نظام­نامه بکنند، تبدیل به یک طرح قانونی بکنند، برای یک مجموعه­ای بیایند یک طرحی را پیاده بکنند، سندی بر آنها بنویسند، کارهای مطالعاتی انجام بدهند، نوآوری بکنند، ایده داشته باشند، یعنی بازرکاری برای اینها فراهم می­شود در حیطه­های مختلف که با آن روش­هایی که وجود دارد شناسایی می­شوند، شکل می­گیرند، دوره­های تربیت پژوهشگری ما در حال گسترش هست هم کماً و هم کیفاً و دوره­های اختصاصی وجود دارد برای کسانی که این دوره­های اولیه­ را طی می­کنند وارد دوره­های پیشرفته­ای می­شوند که ما بتوانیم به کمیت­های مطلوب هم برسیم، یعنی عدد، رقم­هایی توی طرح تحول ما هست، با آن چیزی که الآن هست خیلی فاصله ما داریم یعنی نیازمندی خیلی بیشتر هست ضمن اینکه می­خواهیم که کیفیت حفظ بشود، کمیت هم برای ما مهم هست. ما الآن نزدیک به چهار میلیون دانشجو داریم، هشتاد هزار عضو هیئت علمی داریم، دقت می­فرمایید، دو هزار، بیش از دو هزار مرکز آموزشی داریم، خب اینها ما این همه دانشجو، این همه استاد چند تا در شبکة پژوهش معارف انقلاب اسلامی هستند؟ اینها باید بیایند که این مجموعه­ها، این همه قلم که زده می­شود چه میزانش در این حیطه­ها است که کار بزرگی است. یکی از کارها، اولویت­های مهم ما هم یک تنظیم منظومه فکری رهبری معظم انقلاب در موضوعات مختلف هست که به خوبی نهایت بیانات آقا خوب شناخته بشود و دسته­بندی بشود و به عنوان یک سند مرجع هم مستند باشد به بیانات، هم استدلال داشته باشد که چگونه از این بیانات استفاده شده، هم معتبر باشد. یعنی شما یک سند معتبری را روی میز می­گذارید که اگر کسی می­خواهد بفهمد دولت جوان حزب­اللّهی چی هست این است. هم مستند است، هم مستدل است و هم معتبر است. اعتباربخشی می­شود؛ یعنی آن مهر نهایی را می­زند می­گوید منظور این هست، دیگر کس دیگر اشتباهی نکند. گاهی اوقات برداشت­هایی اشتباه می­شد، مؤسسه وظیفه­اش حفظ و نشر است دیگر، صیانت است دیگر، حفظ به این است که به خوبی شناخته بشود. دقت می­فرمایید. خب این کار باید حتماً صورت بگیرد و در دستور کار قرار بگیرد. حالا مفاهیم زیادی ما داریم، حالا دولت جوان حزب­اللّهی را عرض کردم، بحث­های مربوط به همین اقتصاد، توسعه، پیشرفت. آقا آیا پیشرفت می­شود بدون تعامل با جهان صورت بگیرد؟ آیا با انقلابی بودن می­شود پیشرفت کرد، توسعه و انقلابی بودن آیا تضاد هستند اینها، تعارض دارند یا نه اینها امکان­پذیر هست. این باید تبیین بشود، شناخته بشود یعنی مسائل ذهنی که در جامعه وجود دارد. مجموعه­ای از این پژوهشگران و دانشگاه­ها اگر بیایند ذیل این اندیشه شکل بگیرند یک حلقه­ای است در حقیقت در کنار هم با روابطی که به وجود می­آید آن وقت آن نتایج را برای شما به دنبال خواهد داشت. می­گوییم هسته کوچک، شبکه گسترده از نظر معنایی، از نظر ساختاری، روابط طولی و عرضی که اینها باید با هم داشته باشند تا آن تعامل سازنده شکل بگیرد. آسیب­شناسی نحوة ارتباط با جامعه هدف شما، شناسایی شبهات و اشکالاتی که الآن در ذهن­ها وجود دارد و بعضی از اینها را هم دشمنان و خناسان می­آیند پخش می­کنند به موقع شناخت به وجود بیاید، این شناسایی بشود، استخراج بشود. کجاها دارد این ترویج پیدا می­کند که شما بتوانید پاد زهر آن را به شکل­های مختلف، یک پاد زهر ممکن است با یک فیلم باشد، با یک سخنرانی باشد،‌ با یک پیام باشد، دقت می­فرمایید و همة‌ اینها باید در بستر تعاملی نه یک طرفه، بستر تعاملی با جامعه مخاطب شما باید باشد. و اینجا است که آن نکته­ای که شما اشاره کردید که فضای مجازی و محیط سایبر اهمیت زیادی برای خودش دارد. ما سال گذشته ابتدای سال  در همان یکی دو ماه اول فعالیت بنده و استقرار طرح پورتال جامع معاونت آموزش و پژوهش را تهیه کردیم با بیست و چهار بخش و زیرسیستم، ساب­سیستم که ما مورد نیازمان هست. ما الآن ارگانی برای فعالیت در فضای مجازی نداریم و این خیلی لازم هست که ما بتوانیم با اندیشمندان، صاحب­نظران به راحتی بتوانند بیایند در محیط ما، تعاملی هم باشد، شبکه­هایمان را می­خواهیم آنجا شکل بدهیم، آن شبکه گسترده یک قلمش بسیج اساتید در کل دانشگاه­ها است، یک قلمش جهاد دانشگاهی، همین نهادهای رسمی موجودی که ما با اینها می­توانیم تعامل کنیم، یک قلم آن ائمه محترم جمعه در سراسر، هشتصد نقطه هست. بیش از دو هزار و خرده­ای دانشگاه و بسیاری از رایزن­های فرهنگی و علمی ما در خارج از کشور، دانشجویان ایرانی خارج از کشور اینها همه جامعه مخاطب ما هستند اندیشمندان و موارد دیگر که وجود دارد. دانشگاه­های غربی ما پژوهشگرانی آنها دارند، اساتیدی، صاحب­نظرانی دارند که مستقل فکر می­کنند علی­رغم سختی و مشکلی که دارد. بالأخره یک جایی اگر با ما مشترک هستند ما باید با آنها این تعامل را داشته باشیم. الآن در حوزة توهین به مقدسات که رهبری معظم انقلاب بعد از آن توهینی که نشریة شارلی ابدو برای بار دوم داشتند آقا آنجا تقبیح کردند موضع رئیس­جمهور فرانسه مکرون را که آزاد هستیم و اینها، آقا گفتند این منطق شما زیر سؤال هست چه منطق سخیف، واقعاً دست گذاشتند همان نکته­ای که ایشان رئیس­جمهور فرانسه بیان کرد که آزاد هستند و اینها، آقا این را زیر سؤال گذاشتند وقتی ما بررسی کردیم دیدیم چقدر طرفدار دارد در همان سوربن فرانسه دقت می­فرمایید خب این تعامل باید بتواند ایجاد بشود در جای خودش با نهادهای دانشگاهی و همچنین گروه­های جوانان مخاطبی که وجود دارد. ما در برنامة خودمان هست که بتوانیم در فضای مجازی این زمینه را بتوانیم داشته باشیم. در حقیقت مؤسسه اگر یک در محیط واقعی است ده باید در محیط مجازی باشد. یعنی ده برابر فعالیت­ها باید آنجا باشد. حالا ده برابر می­گویم حداقلش را دارم می­گویم.

مصاحبه کننده: ده­ها برابر.

آقای دکتر اسحاقی:  ده­ها برابر باید ما در فضای مجازی این امکانات را داشته باشیم به خاطر سرعت نفوذی که دارد، سرعت گسترشی که دارد، ما مثلاً‌ اگر بخواهیم یک نشست علمی برگزار بکنیم محیط­هایی که داریم خب محدود است، پنجاه نفر بیایند، صد نفر بیایند ولی یک وبینار شما می­توانید برگزار بکنید هزاران نفر بیایند. ما همین الآن شب­های دهۀ فجر وبینارهای ایام دهۀ فجر شبانه برگزار می­کنیم هر شب از ساعت 7 تا 9 موضوعات مختلف را داریم. خب زمینه فراهم باشد، ارتباط باید ایجاد بشود، اطلاع باید داده بشود، موضوعاتی است که مخاطب خاص خودش را، مخاطب خاص دارد بعضی از اینها مخاطب عام دارد. این به نظرم مؤسسه در این زمینه باید خیلی فعالیت بکند، چشم­انداز مؤسسه برای آن مأموریت­هایی که شما خواندید و چشم­اندازی که هست در این تغییر ساختار و تحول و اصلاحی که وجود دارد حتماً باید این زمینه فراهم بشود. البته ما یک بخش مدیریت آموزش مجازی داریم، مرکز آموزش مجازی که همین دوره­های آموزشی را که عرض کردیم در فضای مجازی ارائه بکنند البته یک نوآوری و ایدۀ نویی در بحث آموزش مجازی وجود دارد. یک آموزش مجازی مرسوم وجود دارد که یک اپلیکیشنی هست، نرم­افزاری هست استاد می­آید به صورت آنلاین یا آفلاین متن می­گذارد، توضیح می­دهد و این ارتباط دو سویه هم ممکن است باشد اگر آنلاین مثلاً نامفهوم خب این حداقلی است. یک نقش­های فزاینده­­تری هم هست که فراگیر وقتی وارد می­شود خود سیستم با او تعامل می­کند و خودش مسیر آموزش را انتخاب می­کند که کدام مسیر را برود و خودش وقتی که جواب می­دهد سیستم جواب او را اگر سریع باشد مثلاً اعلام می­کند بعد مسیر پیشنهاد می­دهد خودش فعال است تا انتهای دوره را تا گواهی­اش را بگیرد سرتیفیکت­اش را بزند بگیرد همه­اش در فضای مجازی است، یک ظرفیت بزرگی است که الآن در حال انجام است برای اول قرار شد برای کارکنان مؤسسه باشد انفسکم و اهیلکم که اسمش و مشکلاتش و ترجمه بشود برای مخاطبان خارج از کشور به زبان­های مختلف و این دوره­ها، دوره­های متنوعی باید ایجاد بشود همین اگر یک دوره ما حضوری بخواهیم بگذاریم کلی رفت و آمد و امکانات در دورۀ مجازی خیلی این اتفاق، کرونا در حقیقت یک مأموریتی داشته است که خداوند تبارک و تعالی خواسته است که هل بدهد انسان­ها را و جامعه بشری را به سمت این ظرفیت مجازی که وجود دارد. نمی­رفتند حتی در کشورهای غربی که همه زیرساخت­ها داشتند این­جوری نبود که دانشگاه­ها همه حضوری بود، پژوهش­هایشان، همایش­هایشان همه­اش حضوری بود، خیلی کم اصلاً میل به اینکه. ولی این باعث شد که یک مرتبه افراد همه در خانه­هایشان که گیر بیفتند یک نامفهوم این آموزش­های مجازی، این ارتباطات مجازی که دیگر نه ساعت دارد، نه زمان دارد، نه مکان دارد، چون بعضی از اینها شما می­گذارید هر کسی هر زمانی خواست می­تواند بیاید دست پیدا بکند و این ضرورت روز افزون این کار هست. بنابراین ما توی فضای مجازی الآن بحث مرکز آموزشی ما که سه دوره با همین شیوه نو تصویری هست، به صورت آموزشی هست، جلوه­های بصری دارد، فیلم ساخته شده در حال انجام هست این دوره­ها باید خیلی افزایش پیدا بکند. نامفهوم کجا است و آن نیازهای انباشته­ای که ما داریم کجا است. و دوره­های برخط که هم برای داخل و هم برای خارج در طراحی هست که ان­شاءاللّه بتوانیم آنها را خدمت شما عرض بکنم که انجام بدهیم. یک بخش هم که همین بحث آموزش­های شبکۀ آموزش معارف انقلاب اسلامی هست، همان هسته کوچک که در مؤسسه شبکه گسترده حدود پانزده تا بیست و پنج شبکۀ آموزشی که خودجوش هستند، حالا بعضی از اینها مربوط به سازمان­های انقلابی هستند، بعضی از اینها هم نه افراد انقلابی هستند، جوان­هایی که خودشان آمدند یک شبکه­ای را در کشور ایجاد کردند حول اندیشه­های آقا، اینها در این شبکه انسجام پیدا کردند و یک شیوه­نامه­هایی وجود دارد، برنامه­های عملی وجود دارد، تقسیم کاری وجود دارد که برای آنها هم برنامۀ تحول کمی و کیفی و یک چشم­اندازی تدوین شده که ان­شاءاللّه در سال­های پیشرو بتوانیم آنها را تعمیق بدهیم تا ان­شاءاللّه این اندیشه­های ناب به خوبی به اهلش برسد و بلاغ مبین صورت بگیرد.

مصاحبه کننده: ان­شاءاللّه.

آقای دکتر اسحاقی: و اگر این مطلب برسد و خوب به اهلش برسد که به آن می­گوییم بلاغ مبین که قرآن شریف می­فرماید آن اتفاقات بعدی سلسله مراتب چهارگانه اتفاق خواهد افتاد و ثمرات خیلی خوبی خواهد داشت.            

مصاحبه کننده: ان­شاءاللّه. اگر که یک ارتباطی بین به هر حال موضوعاتی که مطرح شد و طراز تمدن نوین اسلامی هم برقرار بکنید ممنون می­شوم.

آقای دکتر اسحاقی: رهبری معظم انقلاب ایدۀ یا نظریۀ تمدن نوین اسلامی را در بیانیه به آن اشاره کردند، ولی اولین بار نبود در سنوات قبل هم به بحث موضوع تمدن نوین اسلامی اشاره داشتند که غایت پیشرفت­های ما این است که ما به این تمدن نوین اسلامی برسیم. در مجموعه اگر بخواهیم به صورت نظام­مند این را مورد شناسایی قرار بدهیم می­بینیم که تمدن دارای یک اضلاعی هست، یک ضلعش فرهنگ است؛ یعنی ماهیت یا آن روح آن تمدن و کالبد روح آن کالبد و جسم آن فرهنگ است که با آن تنفس هست. یک ظاهری هم دارد که آن نمادها و نمودها است؛ یعنی بیرون چه چیزی خودش را نشان می­دهد. آن یک بخشی­اش در حوزۀ اقتصاد و رفاه و دستیابی به علم و فناوری و نوآوری و تجهیزات و اینها است. پس یک تمدن یک روح دارد، یک کالبد بیرونی دارد. آن روحش آن فرهنگ است. فرهنگ که می­گوییم برای ما آن فرهنگ ناب اسلامی است که از قرآن گرفته شده و سیره اهل بیت (علیه السلام)، دقت می­فرمایید. این خیلی جامع هم هست یعنی ابعاد مختلف تمدنی شما را شکل می­دهد، از ضرورت داشتن نگاه تمدنی خود تمدن گرفته تا این تمدن چه خروجی باید داشته باشد. مثل تمدن غرب نیست که بخواهد استیلا پیدا بکند، تمدن مادی نیست، فقط نیاز ماده را حال را فراهم بکند، نه الزاماتی دارد، اصولی دارد، این اصولش از آن فرهنگ و اندیشه گرفته می­شود می­آید نشان می­دهد اینها را. و حتماً هم کارایی دارد برای دنیای امروز، پیشرفته باید باشد. بنابراین پیشرفت و توسعه و تعالی و معیشت و رفاه و اینکه ما باید کشور پیشرفته باشیم، اینکه ما باید به نیازهای خودمان را برطرف بکنیم، اینکه باید علوم پیشرفته دست پیدا بکنیم اینها همه جلوه­های آن هست. اینکه رفاه و معیشت و زندگی مردم دقت می­فرمایید فراهم بشود، دستگیری بشود به همه این، آن ویژگی­های تمدن نوین اسلامی است. مقام معظم رهبری حداقل در سه دهۀ اخیر و دو دهۀ اخیر، حداکثر از سه دهه اخیر و دو دهه اخیر به صورت خاص این اضلاع را قبل از اینکه بگویند اینها همه ذیل یک تمدن نوین اسلامی می­خواهد بشود شروع کردند بحث علم، سرمایه­گذاری که رو بحث علم شد، نهضت نرم­افزاری، تولید علم که آقا در یک جا فرمودند من تا نفس دارم از این حرکت علمی ما الآن جزو کشورهای پیشرفتۀ علوم هایتک هستیم، حداقل در بعضی از آنها جزو سه کشور اول هستیم، هفت کشور اول هستیم، ده کشور، بیست کشور اول هستیم، در رشد علم اول هستیم، رشد علم اول هستیم دقت می­فرمایید همه هم اذعان کردند به آن. ما الآن مثلاً در علوم سلول­های بنیادین جزو کشورهای مرجع هستیم، بنیاخته­ها خب این را شما بررسی بکنید می­بینید که مقام معظم رهبری، محروم آشتیانی جهاد دانشگاهی در پژوهشکده رویان حمایت می­کنند از شکل­گیری پژوهشگاه، پژوهشکده، ساختمان برایشان می­گیرند، برنامه­هایشان. الآن کشور ایران مرجع است، مرجع علم نه، مرجع محصولاتش است، درمانش هست، بنیاخته­ای، سلول­های درمانی دارند انجام می­دهند، در ناباروری ایران الآن جزو کشورهای پیشرفته هست، روش­های ویژه دارد، تو بحث­های مربوط به علوم هایتک مثل نانو بیو و سدسازی، هوافضا، محصولات درمان­های پزشکی و موارد مختلف اینها جزو پیشرفت­هایی است که حرکت علمی آغاز شد. برای تمدن­سازی شما به یک مراکز علمی پیشرفته احتیاج دارید، یعنی بخش علم شما، فناوری شما، نوآوری شما باید بتواند کار بکند، کارخانۀ نوآوری، نظام نوآوری اینها همه چیزهایی است که دانه دانه رهبری معظم انقلاب سال به سال اینها را گفتند دانش. ارتباط صنعت با دانشگاه، نخبگان و نیروی انسانی، می­دانید شما اگر بخواهید تمدن برسید، نیروی انسانی است دیگر، انسان محور این تمدن است. خب این انسان کجا باید ساخته بشود؟ تبدیل به نخبه بشود، استعداد درخشان بشود. رهبری از اینکه نخبگان بنیادی ایجاد بشود، شورای نخبه از این چهار دهه شما نگاه بکنید هیچ کسی به جزء رهبری معظم انقلاب موضوع نخبگان و استعداد درخشان مورد هدفشان تا نهادسازی که الآن معاونت علمی بنیاد نخبگان توانسته است اینها را ساماندهی بکند، تا نوشتن سیاست­های امور نخبگان، تا نقشه جامع علمی، یک نقشه راهی هم داشته باشد، این بخش علمش بود. در بخش فرهنگش هم همین طور، در بخش اقتصادش هم همین­طور. تمدن اگر شما بخواهید به آن برسید یک بخشش فرهنگ است، یک بخشش علم است، یک بخشش هم اقتصاد است. اقتصاد شما باید دانش بنیان بشود که آقا در سیاست­های اقتصاد مقاومتی (نامفهوم) فرهنگ پایه باید باشد، ما الآن این حرکتی که آقا این چند ساله ده سال تمرکزشان روی اقتصاد است که اقتصاد دانش بنیان باید بشود، سیاست اقتصاد مقاومتی که بکند این مسیر را، همچنان که نظام علمی ما خودش را رشد داد، خب ایران قبل از انقلاب حالا ایام پیروزی انقلاب اسلامی هم هست باید گفته بشود و شناخته بشود و در علم­ سنجی­های خود غربی­ها هم هست چون آنها بیش از ما، ما را می­شناسند، رصد می­کنند دقت می­فرمایید. قبل از انقلاب ایران همراه با عراق کمتر از یک درصد تولید علم جهانی را داشتند، اصلاً ایران و عراق چون کنار هم نوشته می­شود چیزهایشان، اصلاً فرقی قائل نبودند، اصلاً نمی­شناختند ایران یک کشور دیگر هست، زبانشان فرق می­کند، فرهنگشان فرق می­کند ولی الآن که ایران یک درصد جمعیت جهان دارد بیش از یک درصد تولید علم جهان را دارد. تولید علمی که به محصول و نوآوری هم می­رسد، به ثروت هم می­رسد. حالا چرا در اقتصاد ممکن است بگویند این دیده نشده است، خب این حرکت را آقا یک دهه هست دارند تأکید می­کنند، اقتصاد دانش بنیان، سیاست­های اقتصاد مقاومتی درون­زا بودن و برون­گرا بودن، درون­زایی و برون­گرایی، کشاورزی هوشمند و مستقل و برپایه آن، صنعتی که در حقیقت ارتباط با دانشگاه داشته باشد، دانشگاهی که علوم انسانی هم بتواند مسائل آسیب­های اجتماعی و نیازهای اجتماعی هم نامفهوم فقط این طور نیست که بگوییم صنعت، ارتباط صنعت، دانشگاه و صنعت تعامل دانشگاه با جامعه هر کدامش به تناسب خودش. بنابراین اضلاع این، اضلاع اصلی تمدن سه­گانه را که عرض کردم چون رفاه و پیشرفت از ویژگی­های تمدن است دیگر، یعنی آن چیزی که همه از تمدن می­شوند می­گویند که رفاه داشته باشیم، تسهیل باشد، پیشرفت باشد، همین بعد مادی هم در تمدن اسلامی بعد مادی هم در حد اعلا هست ضمن اینکه از الدنیا مزرعه الاخره هم برای او بیان می­کند، فقط اینجا نیست به هر ارزش و به هر قیمتی نیست. یک چیزی است الآن گرفتاری جهان غرب و تمدن غرب همین است، به همین خاطر است که حضرت آقا بعد از اینکه این امکان­سنجی و زیرساخت­ها فراهم شد آمدند ایده تمدن نوین اسلامی را بیان نامفهوم می­گویند می­شود، مسیر مسیری است که این توانمندی دیده شد، جریان تربیت نیروی انسانی که محور اصلی هست شناخته شد، چرا تمدن نوین اسلامی؟ تمدن غربی امتحانش را پس داد، این همه جنایت، این همه جنگ­ها، این همه فجایعی که خود غربی­ها الآن دارند بیان می­کنند به سراشیبی گومورا یا سراشیبی سقوط خودشان دارند نزدیک می­شوند. تلک الایام نداولها بین الناس، تمدن نوین اسلامی یعنی آن تمدن اسلامی قرون چهارم و پنجم هجری که همزمان با قرون وسطای غربی­ها بود، دوران توحش بود آن هم نیست، یک تمدن نوین اسلامی است با اقتضائات جدید، با نیازهای جدید مبتنی بر معارف اهل بیت علیه السلام و قرآن و معارف انقلاب اسلامی که می­تواند، و توانسته است این کار را انجام بدهد.

مصاحبه کننده: که در حقیقت مجموعه حالا تا افق 1404 را در برنامه­ها و اهداف اشاره فرمودید، در حقیقت می­خواستم اتصالی بین فعالیت­ها و نقش­آفرینی مجموعه دفتر حفظ و نشر آثار مقام معظم رهبری داشته باشیم با طراز تمدنی. اگر این اتصال هم برقرار بفرمایید ممنون می­شوم.

آقای دکتر اسحاقی: ببنید اولاً ما در ساختارهایمان و موضوعاتمان، موضوع تمدن اسلامی برجسته هست، وجود دارد به خاطر اینکه هم در اندیشه­های آقا به کررات تو بیانیه هم هست. تمدن نوین اسلامی زیرساخت­ها و نیازهایی دارد. از نظر شناختی همان چهار مرحله­ای که گفتم اینجا هم باید این طی بشود.  باید اول خوب بشناسیم تمدن نوین اسلامی در اندیشه آقا چی هست، چون نظریه­های متعددی ممکن است، نظریات رقیب هم هست، مخالف هم هست، این باید خوب شناخته بشود و یک بخش مهم کار ما مطالعاتمان پیرامون همین هست، پژوهشگران ما یک دورۀ تمدن نوین اسلامی ما داریم الآن، همین الآن دورۀ ششم تربیت پژوهشگر یک دورۀ تمدنی داریم که اینها فقط حوزه تمدنی را تخصصی کار می­کنند؛ یعنی دانشجویان دکترا یا افرادی که دارای دکترا هستند در علوم رشته­های مختلف پزشکی، فنی اینها فارغ­التحصیل هستند در این رشتۀ ما پژوهشگران ما هستند، یعنی جنس پژوهشگران ما فقط علوم انسانی حوزوی نیستند، رشته­های دیگر هم هستند. دقت می­فرمایید ما الآن در حوزۀ تمدنی که شما اشاره کردید هم پژوهش­هایمان، مطالعاتمان، نشست­های علمی، همایش­ها، تدوین کتاب، گفتگوها، راه­اندازی مراکز رشد مربوط به اینها را داریم و هم یک بخش مربوط به پژوهشگری که این باید یک مقداری گسترش هم پیدا بکند که در حوزۀ تمدنی و گام دوم به خوبی زیرساخت­هایش را فراهم بکند. مؤسسه کارش این هست که برای گام دوم، تبیین درستی ایجاد بکند. واژه واژه گام دوم احتیاج به تبیین و شناخت دارد، باید این تبیین بشود، مستندات می­خواهد، کنارش بیاید یکی­اش هم که آقا می­فرمایند این حرکتی که ما از خودسازی و جامعه­پردازی و تمدن­سازی داریم که طلیعه ظهور می­شود اینها باید انجام بشود. خودسازی اگر در جامعه به وجود بیاید آن نیروی انسانی چی می­شود؟ فراهم می­شود برای آن حرکت، جامعه­پردازی، جامعه اسلامی باید بشود بالأخره به خودش برسد که بتواند بار تمدن نوین اسلامی داشته باشد. مؤسسه برای تبیین این فرازها نقش مهمی دارد تا بتواند این چرخه­ها را کنار هم قرار بدهد هم مفهوماً و مصداقاً که بتواند کمک بکند یک جریانی در نهادهای علمی، در نهادهای اجرایی که وظیفه تمدنی برای خودشان ببینند. اینکه یک وظیفه تمدنی ببینند، نقش تمدنی ببینند احتیاج به نقشه راه دارد، کجا این کار را باید انجام بدهد؟ یک نقشه راهی که برنامه­های توسعه کشور بتواند در آن قرار بگیرد. الگوی اسلامی، ایرانی پیشرفت که این هم جزو ایده­های رهبری معظم انقلاب بود که این الگو به وجود بیاید نسبتش با این نگاه تمدنی باید خوب تبیین بشود. برنامه­های پنج ساله توسعه باید این قطعاتی باشد برای اینکه شما بتوانید پنجاه سال آینده، صد سال آِینده بتوانید کارها را انجام بدهید. برای اینکه شما به نقطه تمدنی برسید مرجعیت علمی باید پیدا بکنید، مرجعیت علمی جزو بیانات آقا است، جزو کارهای مؤسسه هست که مرجعیت علمی یعنی چی؟ چیستی آن، چرایی آن، چگونگی آن را با نشست­های علمی، با صاحب­نظران دربیاورد، نهادهای اجرایی و علمی را هم درگیر بکند، ممکن است بگویند آقا این وظیفۀ مثلاً وزارت علوم است، وظیفه پژوهش، بله وظیفه آنها است ولی مؤسسه به عنوان اینکه این بیانیه و حفظ و نشر و صیانت وظیفه ذاتی او هست و کاروِیژه او است نمی­تواند به کسی بسپارد. اینکه شما بیاید بگویید که آقا اینکه فلان جا هست، آنکه فلان جا، خب هیچی دیگر نمی­ماند. می­توانید شما برای هر کاری یک جایی را پیدا بکنید، ولی اینکه حلقه وصل باشد، همه آنها را این وظیفه مؤسسه هست که هر آنچه آن نگاه تمدنی لازم هست در گام اول باید اینها شناخته بشود و زیرساخت­هایی که باید در جامعه خوب پیش برود مؤسسه باید اینها را رصد بکند، بشناسد و بشناساند نه اینکه همه اینها را خودش انجام بدهد، خب این یک نقشه می­خواهد، نقشه راه می­خواهد، یک طرح می­خواهد، این طرح وظیفه مؤسسه هست که فراهم بکند، مطالعه بکند، بعد نحوه اجرای آنها را بتواند با مسیرهایی که بود در طرح الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت جای بگیرد این، دقت می­فرمایید ما که نمی­خواهیم الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت بنویسیم، یک مرکزی دارد، ولی مؤسسه می­تواند کمک بکند که این نگاه منظومه­ای رهبری معظم انقلاب حالا منتهای آن که نگاه تمدنی گام دوم هست که شما سؤال کردید رصد بکند در جاهایی که لازم هست که آنها نقش­آفرینی بکنند جای بگیرد، حالا یک وقت ممکن است با یک تعامل است، یک وقت ممکن است نه بگوییم ما هم یک تدوینی داریم مؤسسه می­تواند برای الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت یک نسخه­ای ارائه بکند، یک نسخه­ای، دقت می­فرمایید یک نسخه­ای بدیل، یا نه یک بخشی را یا نه نظرات اصلاحی و تکمیلی­اش را بدهد حداقلی­اش هست. ما سال گذشته خدمتتان عرض کنم که با همین مرکز اسلامی ایرانی الگوی پیشرفت و پژوهشگرانمان این ارتباط را برقرار کردیم. گفتیم اینها پژوهشگران انقلاب اسلامی؛ یعنی چی؟ یعنی اینها با اندیشه­های آقا آشنا هستند، بیایند بگویند که چه میزان از اندیشه­های آقا الآن در همین نسخه اولیه که شما دادید مندرج است چه اصلاحاتی باید انجام بشود. مؤسسه باید این کار را بکند، اگر قرار است برنامه­های توسعه نوشته بشود، برنامه­های پنج ساله نوشته بشود، چشم­انداز پنجاه ساله باید مؤسسه کل دانش و به عنوان یک عملیات، یک عملیات ویژه مثل کربلای پنج باید داشته باشد که الآن این کار بزرگی که در کشور دارد صورت می­گیرد اندیشه آقا، زنده و نمایان نگه داشته بشود، اعتباربخشی بشود و احراز بشود آنچه که در این اسناد راهبردی کشور هست احراز بشود. حداقلش این است که مغایرت ندارد، حداقلش. حداکثرش این هست که انطباق داشته باشد. یعنی شما بگویید این بند ناظر به این بیان است، این بند ناظر به آن سیاست است، ناظر به آن پیام است؛ یعنی تناظر یک به یک بتواند برقرار بشود.

مصاحبه کننده: و با سند بالادستی وحیانی­اش.

آقای دکتر اسحاقی: بله احسنت. ما الآن می­گوییم بیانات آقا، حضرت آقا و امام رحمت اللّه علیه که نگاه می­کنیم می­گوییم برای تک تک اینها ما آیه و قرآن داریم، چرا؟ چون رهبری، رهبری قرآنی است. چون رهبری قرآنی است، شما برایش اصلاً این بیانات همین جوری صادر نمی­شود، اندیشه قرآنی است، گاهی اوقات به قرآن هم استناد می­شود. مثلاً تجربه برجام، مذاکرات با کشورهای دیگر، آقا در بعضی جاها به آیات هم استناد می­کنند ببینید این دارد به ما می­گوید این جوری باید انجام بدهید و پیش بروید، دقت می­فرمایدی همین که اشاره کردید بالادست هست اینها باید مشخص بشود. بنابراین وظیفه مؤسسه در بحث تمدن نوین اسلامی و اشاره هم کردید که آن دورانی است که مؤسسه باید بتواند به آن جایگاه برسد، آن خط اولی که از بیانیه چشم­انداز خواندید این نقش­آفرینی که این بزنگاه­ها اصلی حضور مؤثر خودش را بتواند چی کار بکند داشته باشد و احراز بکند که این اتفاق آیا دارد می­افتد یا نمی­افتد. این احراز خیلی مهم است، اشراف باید داشته باشد، اشراف داشته باشد، احراز بتواند بکند و اقدام بکند. اقدام هم متناسب با خودش هست، ما قانون نمی­گذاریم، مؤسسه قانون­گذاری نیست، اجرایی هم نیست، ولی آن وظیفه دوتا اول را دارد. دوتا اول که ت تفقه و ت دوم تبیین و ترویج را دارد و برای اینکه اشراف و احراز بکند می­تواند گزارش بگیرد، بخواهد برود، بیاید و گزارش­های راهبردی تهیه بکند، گزارش­های راهبردی هم خیلی مهم است. حالا نمونه­های زیادی در ذهن هست که این کارها را ان­شاءاللّه بتوانیم در گام­های پیش رو به انجام بسپاریم ان­شاءاللّه.

مصاحبه کننده: ان­شاءاللّه. و کلام پایانی را آقای دکتر در خدمتتان هستیم و اضافه بکنم که واقعاً استفاده کردیم.                     

آقای دکتر اسحاقی: خواهش می­کنم. لطف کردید شما. به هر حال به نظر می­رسد که این برنامه­ها و این چشم­اندازی که مؤسسه دارد یک برنامۀ عمل هم می­خواهد برنامه عمل که این برنامه عمل حالا می­گوییم بیست درصدش کاروِیژه­های مؤسسه باشد و بقیه­اش از ظرفیت­های بیرون خوب شناخته بشود و به کار گرفته بشود. برنامه تحولی ما نیاز داریم، این برنامه تحولی ناظر به همۀ روش­ها باشد، شیوه­ها باشد، فرایندها باشد، روندها باشد و بتواند آن هسته کوچک دانا و توانا و مقتدر و انقلابی و مؤمن را فراهم بکند و از ساز و کارهای روش­های انقلابی هم مدیریت جهادی هم بتواند بهره بگیرد. این آن وقت می­تواند آن نقش منحصر به فرد خودش را فراهم بکند استفاده از ظرفیت­های موجود در فضای مجازی می­تواند مؤسسه را چند ده برابر در هدف خودش به پیش ببرد و داشتن این چشم­اندازها و نگاه علمی هم خیلی می­تواند کمک بکند امیدوار هستیم که خداوند به ما کمک بکند که نیت­هایمان شکل بگیرد، چون اگر نیت­ها خالص باشد آن وقت خداوند برکت هم به کارها می­دهد، رشد و تعالی هم می­دهد، اصلاً ایده­ها شکوفا می­شود، ذهن­ها شکوفا می­شود، هدایت می­شود، الهام می­شود، انسان بهره­مند می­شود از انسان از امدادهای الهی و چون مسیر، مسیر حق هست، بیان و کلمه حق هست ان­شاءاللّه که خداوند همه اینها هم برای احیای و اعتلای کلمة اللّه است و کلمة اللّه وحی علیا. که می­فرماید که اظهر کلمه الحق و اجعل العلیا و ادحض کلمة باطل دقت می­فرمایید. این وظیفه اصلی است و جز این هم نباید بیندیشیم و عمل بکنیم و هر آنچه که تلاش بکنیم باز جای کار دارد و عنصر اصلی هم برای پیشرفت همین نیت است و عمل صالح. عمل صالح برای هر کاری به حسب خودش یک کلیپ و نماهنگ خوب می­شود عمل صالح، یک پژوهش و مقاله خوب می­شود عمل صالح، یعنی عمل صالح به حسب خودش می­تواند شکل یک مصاحبه خوب می­شود یک عمل صالح که روشنگری می­کند دقت می­فرمایید و کار مؤسسه خیلی مهم و حیاتی است، مخاطبش عرض کردم شناخت مخاطبان هست، از مدافعین تا مخالفین و معاندین، نخبگان، شهری، روستایی یعنی هیچ کسی را فروگذار نباید بکند چون جایگاه، جایگاه ولایی و امام امت هست، امت هم در سطوح مختلف و اقشار مختلف هستند باید ما یعنی نخ ارتباطی را باید با گروه­های مختلف بتوانیم فراهم و ایجاد بکنیم آن وقت اگر شما توانستید با جامعه مخاطب خودتان آن ارتباط را فراهم بکنید آن وقت می­توانید بگویید که تازه اول کار است، می­توانید بگویید داریم به وظیفه­مان عمل می­کنیم، حتی معاندین، شناخت تئوریه­های آنها، نظریات آنها، نقشه­های آنها می­گویم که مخاطب ما آنها هم هستند هر کدام به حسب خودش هست. اینها دارند دشمنی می­کنند، دشمنی­شان شناخته بشود، شگردهایشان شناخته بشود، شبهاتشان شناخته بشود، پاسخ داده بشود. مخالفین که مخالفت می­کنند علتش چی هست، ریشه­هایش چی هست، عواملش چی هست، شناخته بشود. یعنی ما، مؤسسه یک مرکز مطالعات راهبردی حالا همه اینها را بخواهم جمع بکنم که شما گفتید پژوهش هم در آن باشد جاهای دیگر، مرکز مطالعات راهبردی گام دومی رسیدن به تمدن نوین اسلامی با بهره­گیری از اندیشه­ها، آثار و سیره و عملکرد رهبری معظم انقلاب در یک دورۀ زمانی خاصی که بتواند زیرساخت­هایش را فراهم بکند ان­شاءاللّه.

مصاحبه کننده: ان­شاءاللّه به برکت صلواتی بر محمد و آل محمد.


ضمائم:
مصاحبه آقای دکتر سحاقی