کنکور یک ابزار تبعيض آميز است

پنجمین نشست ازسلسله نشست‌های عدالت؛ با محوریت عدالت آموزشی در نظام جمهوری اسلامی، صبح امروز با حضور حجت الاسلام ذوعلم عضو هیئت علمی گروه فرهنگ پژوهی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، دکتر بطحایی معاون آموزش‌های عمومی و مهارتی دانشگاه آزاد اسلامی و وزیر سابق آموزش و پرورش و نیز حجت الاسلام پارسانیا عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی در موسسه فرهنگی انقلاب اسلامی برگزار شد.

حجت الاسلام ذوعلم در ابتدای این نشست اظهار کرد: مهمترین هدف در استقرار نظام، عدالت است و ما نمی توانیم آن را نفی یا تضعیف کنیم.  این امر دارای اهمیت بسیاری است و جایگاه عدالت را نمی توان در درجه دوم و یا سه قرار دهيم تا به هدف خود برسیم. همه مقصدهای انقلاب به جز عدالت، مقید به قید است و ما باید عدالت را به عنوان یک ارزش دنبال کنیم.

وی افزود: دیدگاه‌های اساتیدی چون امام شهید بهشتی و مطهری و حضرت آقا در باب انقلاب روشن است و نظریه‌های آنها مقصود را حاصل کرده و نیاز ما را تامین کرده است.

عضو هیئت علمی گروه فرهنگ پژوهی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی گفت: ما در عرصه‌های مختلف با تبعیض‌های آشکاری روبرو هستیم، ما باید مطالبه‌گری‌ها را ولو به صورت حداقلی، ادامه دهیم . مباحث رهبر انقلاب در بیانیه گام دوم چراغ راه است و در صحبت‌های هفته گذشته رهبر انقلاب نیز این موضوع به خوبی دیده شد و ایشان فرمودند که نسیم عدالت باید بطور یکسانی در همه جای کشور بورزد.

حجت الاسلام ذوعلم در ادامه گفت: اصل 30 قانون اساسی براساس مساوات و برابری وضع شده است و همه مردم در جای جای کشور باید از عدالت آموزشی رایگان برخوردار باشند.

وی همچنین تصریح کرد: با این منابع ناکافی و متزلزلی که در آموزش و پرورش وجود دارد، نمی‌توان این کار را انجام داد. نباید برابری غیر ناعادلانه را تحقق بخشید. کنکور یک ابزار تبعيض آميز است و این تبعیض، هم در آموزش و پرورش و هم در دانشگاه‌ها وجود دارد و در آن عدالتی نیست. این سیستم انسان‌های تک بعدی را از این طریق وارد دانشگاه‌ها می‌کند و سایر استعدادهای افراد را نادیده می‌گیرد.

ساحت‌های مختلف عدالت آموزشی توازن ندارد

سید محمد بطحایی در ادامه این نشست اظهارکرد: علی رغم اینکه عدالت آموزشی مورد گفتگو قرار می‌گیرد و مورد توجه و اهمیت نظام است و با توجه به اینکه مکررا در فرمایشات رهبر انقلاب اشاره به این مفهوم بسیار مهم شده است؛ باید توجه کرد که هرچه در این باره صحبت شود کم است. امیدواریم این نشست‌ها به تبیین مفهوم این موضوع در بحث‌های نظری و عملی کمک کند.

وی افزود: بحث بسیار مهمی که در عدالت آموزشی مطرح می‌شود؛ این است که طبق نظر تئوري پردازان جامعه عدالت آموزشی یک منظومه است که بر سایر اجزای آن تاثیر می‌گذارند.

معاون آموزش‌های عمومی و مهارتی دانشگاه آزاد اسلامی گفت: عدالت آموزشی جدای از برقراری عدالت اقتصادی، اجتماعی و... تحقق پیدا نخواهد کرد و چون این روند به‌طور هم‌زمان پیش نمی‌رود، ما نباید ناامید باشیم و دست از کار برداریم. عدالت آموزشی به‌تنهایی و به‌صورت انتزاعی نمی‌تواند پیش برود.

بطحایی با طرح این سؤال که اگر شاکله سند تحول در حوزه عدالت آموزشی اجرا شود چه اتفاقی می‌افتد؟ تصریح کرد: سند تحول نظام آموزشی عدالت را در گسترش و استقرار متوازن ساحت‌های مختلف انجام می‌دهد. قبل از انقلاب عدالت آموزشی وجود نداشت، بعدازآن هم علی‌رغم تلاش‌هایی که صورت گرفته، انقلاب اسلامی در توازن ساحت‌های مختلف عدالت آموزشی کُمیتش لنگ است. نظام آموزش و پروش شاهکارش در آن است ک همه ساحت‌های تربیت را باهم جلو ببرد و دانش آموزان به ‌صورت یکسان مراحل تربیتی را بیاموزند.

وی گفت: بنده به‌ عنوان کسی ک از سال 61 در آموزش‌وپرورش خدمت کرده‌ام معتقد هستم که جمهوری اسلامی در خصوص عدالت کمّی خوب کارکرده و شاخص‌های کمّی عدالت آموزشی شاخص‌های خوب و قابل دفاعی است اما درزمینهی شاخصه‌های کیفی خوب عمل نکرده‌ایم.

وزیر سابق آموزش‌وپرورش ادامه داد: در بخش کارایی، آموزش‌وپرورش خوب کارکرده است و در راستای عدالت آموزشی خوب عمل کرده است. این اتفاق در مدارس نمونه دولتی رخ داد اما در شاخص‌های اثربخشی ضعیف عمل شده است.

بطحایی بیان کرد: کیفیت مدارس مناطق محروم با مدارسی که در تهران وجود دارد، بسیار متفاوت است. تغییر کیفیت منوط به تغییر نیروی انسانی و ارتقای کادر نظام آموزشی است. نیروی انسانی باید در این زمینه متخصص باشد تا این شاخصه‌ها تغییر یابد.

وی بابیان اینکه ما در دهه 60، کیفیت آموزشی‌مان بهتر از دهه 90 بود، تأکید کرد: کیفیت نیروی انسانی ما نسبت به دوره‌های قبل کاهش‌یافته است، اگر نیروی انسانی شایسته داشته باشیم می‌توانیم بخشی از این خلأ را پرکنیم.

معاون آموزش‌های عمومی و مهارتی دانشگاه آزاد اسلامی خاطرنشان کرد: مدارس غیردولتی در تعارض آشکار با عدالت آموزشی است، اما چون تعداد دانش‌آموزانی که در آن تحصیل می‌کنند زیاد نیست، آسیب زیادی را به جامعه وارد نمی‌کند. فرصت‌های برابر با تزریق پول به مدارس این‌چنینی از بین می‌برد و در ادامه نیز پست‌های مدیریتی نیز نصیب این دسته از افراد خواهد شد.

نیاز ما عمل به سند تحول نظام آموزشی است نه سند 2030

در ادامه حجت‌الاسلام پارسانیا اظهار کرد: برخی از سطوح عدالت فردی و برخی هم جمعی است، در آموزش‌وپرورش وقتی دنبال عدالت هستیم مراد این است که همه به‌طور یکسان برخوردار باشند؛ اما این‌همه ماجرا نیست در عدالت آموزشی فقط کمیت موردنظر نیست، بلکه کیفیت هم مهم است.

وی افزود: نسبت عدالت در حوزه آموزشی با مسائل جغرافیایی و فرهنگی هم مهم است و باید بین این‌ها تناسب وجود داشته باشد. چراکه برخی از مفاهیم، از یک فرهنگ به فرهنگ دیگری هجوم می‌برند و یک ظلم فراگیری صورت می‌گیرد و اگر ما درست رعایت نکنیم و آن را کمّی ببینیم و ابعاد کیفی آن را در نظر نگیریم، دچار مشکل می‌شویم.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: سند تحول در بخش‌های کمّی، فردی، اجتماعی در سطوحی متفاوت است. برخی از آموزش‌ها برای پاسخ به نیاز جسمی ما است. این به‌تنهایی کافی نیست و باید نیازهای معنوی فرد و جامعه هم موردتوجه قرار گیرد؛ چراکه وحدت و روحانیت در این فضا بیشتر است.

حجت‌الاسلام پارسانیا عدالت آموزشی را برخورداری از مربیان دارای فضایل اخلاقی و یکپارچه توحیدی عنوان کرد و گفت: اگر معلمان شایستگی تربیت و آموزش را نداشته باشند، ظلم به دانش آموزان در حوزه آموزشی انجام‌ شده است. در سند تحول مواردی چون اولویت‌بخشی تربیت نیروی انسانی کارآمد، توانمندسازی و کاربردی سازی و رسیدگی به مناطق محروم در اولویت قرار دارد.

وی بیان کرد: بخش خصوصی می‌تواند در این زمینه به کمک نظام آموزشی و آموزش‌وپرورش بیاید و در این خصوص مردم نیز باید نقش‌آفرین باشند و مشارکت مردمی و کمک خیرین هم همراه باشد. نگاه فرهنگی، معرفتی و علمی داشتن با نگاه مالی و اقتصادی به مقوله آموزش داشتن متفاوت است.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی تصریح کرد: این نوع نگاه موجب انحراف است، این نگاه انحرافی در حوزه سلامت هم وجود دارد؛ یعنی اگر افرادی که مشارکت می‌کنند، غرض آن‌ها اقتصادی باشد و به‌عنوان بنگاه اقتصادی بیایند دچار انحراف می‌شویم. ما متأسفانه از همه بسترهای مشارکت‌های مردمی نتوانسته‌ایم به‌خوبی استفاده کنيم.

حجت‌الاسلام پارسانیا ادامه داد: درزمینهی تربیت مربیان شورای عالی انقلاب فرهنگی با ایجاد دانشگاه فرهنگیان درصدد تربیت مربیان و معلمان برآمده و یک دانشگاه راهبردی را ایجاد کرده است. این‌یک سیاست معرفتی است که ایجادشده است و سه قوه باید در ذیل این سیاست‌ها عمل کنند.

وی عنوان کرد: وقتی سند 2030 مطرح شد معاون رئیس‌جمهور ابلاغ کرد که در راستای این سیاست کارها انجام شود. مشکل سند 2030 این است که درجای دیگری نسخه پیچیده‌اند و نیاز ما عمل به سند تحول نظام آموزشی است نه سند 2030. رهبر انقلاب که مسئولیت تعیین راهبردهای کلان نظام را دارند وقتی انحراف را در این قضیه دیدند، به این مسئله ورود پیدا کردند، چون در تعارض با منافع فرهنگی و آموزشی کشور است.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به اینکه برخورداری دانش آموزان از مربیان شایسته در سراسر کشور مورد تأکید رهبر معظم انقلاب است، گفت: دانشگاه فرهنگیان به‌تنهایی توان تربیت نیروی شایسته و متناسب‌ با نیاز کشور را ندارد؛ دراین‌باره سازمان برنامه‌وبودجه باید بودجه تربیت 600 هزار نیرو را تأمین کند و با ظرفیت‌های فعلی تنها 10 درصد این نیاز را دانشگاه فرهنگیان با می‌تواند تأمین کند.

حجت‌الاسلام پارسانیا خاطرنشان کرد: مسئله دانشگاه فرهنگیان توزیع بودجه بر اساس سیاست‌های موجود است نه لزوماً خود بودجه؛ سیاست تدوین‌شده اما عزم اجرای آن وجود ندارد و به آن عمل نمی‌شود. لذا دانشگاه فرهنگیان در بهترین حالت 10 درصد نیروی موردنیاز را نمی‌توان تأمین کند، این موضوع باید به‌عنوانِ یک مطالبه عمومی مطرح شود.