- ب ب +

دکترباقری کنی: اگر هیئت نتواند امروز را مخاطب قراردهد، شکست خواهد خورد

دکتر مصباح الهدی باقری کنی استاد دانشگاه امام صادق (ع) با بیان اینکه احساس نشود که مفهوم هیئت تراز بدعت است ، اظهار داشت: هیئت از دیروز می‌خواهد برای فردا صحبت کند، فلذا از امروز می‌گذرد. اگر هیئت نتواند امروز را مخاطب قرار دهد و برای فردا صحبت کند و در دیروز بماند، در مقابل رسانه‌های دیگر شکست خورده محض است.

نشست تخصصی هیئت تراز انقلاب اسلامی، دوشنبه ۷ بهمن ماه، با حضور مداحان اهل بیت (علیه السلام)، شاعران آیینی کشور و اساتید تراز اول در حوزه علوم اجتماعی و معارف دینی در محل در مؤسسه پژوهشی فرهنگی انقلاب اسلامی برگزار شد.

در ابتدای این نشست، دکتر محمد اسحاقی، معاون آموزشی و پژوهشی موسسه پژوهشی فرهنگی انقلاب اسلامی با بیان اینکه "معارف اهل بیت علیهم‌السلام، دالّ مرکزی منظومه فکری انقلاب اسلامی می باشد" اظهار داشت: بخش اصلی و اساسی در منظومه فکری و اندیشه‌ای مقام معظم رهبری را مجموعه معارف اهل بیت علیهم‌السلام تشکیل می‌دهد؛ یعنی اگر کسی مبانی، اصول، روش‌ها، الزامات، بایدها و نبایدها و حتی مسیرهای سخت انقلاب را مرور کند، می‌بیند که از این‌ها الهام گرفته شده و به آن استناد شده است.

وی با بیان اینکه هیئت یک نهاد ویژه و اساسی است که در مکتب اهل بیت علیهم‌السلام ایجاد شده و کارکردهای ویژه و خاصی دارد افزود: این نهاد، یک نهاد خیلی پیشرفته است که امروز دیگران نیز در آکادمی‌هایشان آن را به شکل‌های مختلفی تحلیل و بررسی می‌کنند. در ارکان هیئت چند بُعد وجود دارد. یکی بُعد معنایی و معنابخشی آن است که امروز می‌خواهیم به آن بپردازیم؛ یعنی آن شعر و قالبی که باید از آن محتوای عمیق بهره‌مند باشد تا بتواند معرفت و محبت را به وجود بیاورد و در یک سیر طبیعی با شناخت مخاطب و ویژگی آن‌ها، نقش‌آفرینی خودش را داشته باشد.
معاون آموزشی و پژوهشی موسسه انقلاب اسلامی در پایان سخنان خود تصریح کرد: ما مجموعه نشست‌هایی را طراحی کرده‌ایم که ان‌شاءالله با برگزاری پی‌درپی آن‌ها بتوانیم، به‌طور عام، به نظر مقام معظم رهبری در باب معرفت اهل بیت علیهم‌السلام و به‌طور خاص، به نظر ایشان در بحث هیئت‌ها، با تأکید بر شاعران و نیز بحث شعر و قالب آن در هیئت‌هایی که نقش پیشران دارند‌ و بر دیگر هیئات تأثیرگذار هستند و می‌توانند آن‌ها را به اوج یا حضیض ببرند و یا به انحراف یا تعالی و پیشرفت بکشانند، برسیم.

دکتر مجید طاهری: عقب‌ماندگی علمی در مداحان از دوره‌های گذشته صدمات جدی به تفکر و نوع بینش بسیاری از افراد مذهبی وارد نموده است

در ادامه دکتر مجید طاهری، مداح و مدیر روابط عمومی خانۀ مداحان کشور به بیان توصیه و نکاتی پیرامون موضوع مداحی در کشور پرداخت و بیان داشت: توصیه‌های مهم در موضوع مداحی را بنده به دو بخش عمده و جزئی تقسیم‌بندی کرده‌ام. توصیه‌های عمده شامل رویکرد علمی، جوان‌گرایی، بینش سیاسی، معنویت و اخلاق، اقتصاد، عدالت و مبارزه با فساد، استقلال و آزادی، سبک زندگی و نگاه خوش‌بینانه است. توصیه‌های جزئی شامل صیانت از اصالت، جامعه‌پردازی و تمدن‌سازی، لزوم تفکر فطری و انقلابی، شناخت گذشته، تقابل اسلام و استکبار، اعتقاد به اصل ما می‌توانیم و مرور برکات انقلاب است.

وی جمود فکری را از جمله معضلات مداحی برشمرد و اظهار داشت: عقب‌ماندگی علمیِ مداحان از دوره‌های گذشته صدمات جدی به تفکر و نوع بینش بسیاری از افراد مذهبی وارد نموده است و در نتیجه، تحجّر و جمود فکری در هیئت‌ها به وضوح مشاهده می‌شود. این به ‌گونه‌ای است که بعد از چهل سال، هنوز بسیاری از ابهامات در موارد تاریخی مثل جریان حضرت علی اصغر علیه‌السلام و حضرت رقیه سلام‌الله‌علیها و ازدواج حضرت قاسم علیه‌السلام باقی است و تا چند نسل ممکن است به طول بینجامد.

این استاد مداحی در ادامه تصریح کرد: مورد بعدی آموزش کهنه مداحی است. مقام معظم رهبری در زمینه علمی‌شدن مداحی به آموزش کهنه مداحی نیز اشاره فرموده‌اند. ما وقتی بررسی کردیم، دیدیم که روش و شیوه‌ای که در آموزش‌های مداحی در کل کشور مرسوم است -که البته خیلی قلیل و محدود است- حتی از مکتب‌های قدیم هم پیش پا افتاده‌تر می‌باشد.

طاهری ادامه داد: مبحث بعدی که خیلی مهم است و مقام معظم رهبری نیز در بیانیه گام دوم در این زمینه تأکید دارند، جوان‌گرایی است. ایشان می‌فرمایند: «اینک در آغاز فصل جدیدی از زندگی جمهوری اسلامی، این بنده‌ ناچیز مایلم با جوانان عزیزم، نسلی که پا به میدان عمل می‌گذارد تا بخش دیگری از جهاد بزرگ برای ساختن ایران اسلامی بزرگ را آغاز کند، سخن بگویم ...». بنابراین از آن جهت روی سخن مقام معظم رهبری با جوانان است که آنان را نسلی می‌دانند که پا به میدان عمل خواهند گذاشت.

مدیر روابط عمومی خانه مداحان افزود: در سایر مسائل نیز اولین عنوان از نگاه بنده جذب حداکثری در این زمینه است. دومین عنوان، البته در ذیل همین نقش و جایگاه مداحان، جذب شاعران است. سومین عنوان، رویکرد موسیقی پاپ است که خب بسامد زیادی در این روزها دارد. چهارمین عنوان اشتغال کمتر است. پنجمین عنوان مسأله شهادت است که واقعاً انقلابی چشم‌گیر در کل دنیا به‌ وجود آورده است و مداحان هم از آن بحمدلله استقبال کرده‌اند. عنوان آخر نیز درباره بینش سیاسی است.

ایشان با تشریح فرمایشات مقام معظم رهبری در خصوص نقش جوانان در گام دوم انقلاب اسلامی، افزود: آنچه نقش مداحان در اجرای بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی خواهد بود بر عهده جوانان است و سکانداری این کشتی از جهت فکری بر عهده جمع دانشگاهی و پژوهشگر مداح گذاشته شده است. لذا باید با تشکیل کارگروهی ویژه به مطالبۀ ایشان جامۀ عمل پوشانده و به گونه‌ای اجرایی گردد که از آن جهت که مداحان جوان هم‌اکنون تریبون‌دار بیان مسائل اجتماعی-سیاسی نظام‌اند و بر رفع مشکلات و حرکت در مسیر اصلاح تأکید می‌نمایند، تشکل‌های دیگر نیز از این حرکت الگو بگیرند و لحظه‌ای در پیشبرد اهداف بیانیه گام دوم انقلاب تعلل نورزند.

استاد احمد بابایی: هیئت نماد رسانه توده‌ای تشیع، در مقابل رسانه‌های مختلف دشمن

استاد احمد بابایی، شاعر آئینی، به بیان انواع مختلف هیئت‌ها پرداخت و تصریح کرد: ما هیئت‌ها را یا هیئت‌های زنده می‌دانیم، یا هیئت‌های سرزنده یا هیئت‌های زنده‌کننده و به‌اصطلاح مُحیی؛ هیئت‌های زنده آن نگاه قُدمایی‌اند که ما می‌گوییم این، همانی است که اهل بیت با فراست وحیانی خودشان برای ما درست کرد‌ند و به میراث گذاشته‌اند تا یک آب باریکه‌ای برای معارف دینی و وحیانی و مرثیه اهل بیت و یاد و نام سید‌الشهدا روحی‌فداک باشد، که اتفاقاً همه اسلام را انگار با همین پدافند غیرعامل خودشان بیمه کرد‌ه‌اند و تا به امروز رسانده‌اند.

وی ادامه داد: با یک نگاه معطوف به وضع امروز و نیازهای امروز می‌گوییم که هیئت‌ها باید از این وضع زنده بودن‌شان دربیایند و سرزنده باشند؛ باید بتوانند پاسخگوی مسائل و معضلات و مشکلات جامعه خودشان باشند. نقد این مدل از هیئت‌ها هم متفاوت است. مرحله سوم هم بحث زنده‌کننده بودن هیئت‌ها است که رویکرد آن آخرالزمانی و معطوف به تمدن‌سازی و مهدویت است.

این ذاکر اهل بیت (سلام الله علیها) با بیان اینکه جنگ نرم، جنگ شاخص‌ها است، افزود: ما اگر شاخص‌سازی نکنیم باخته‌ایم. شاخص‌ها را هم بر مبنای اندیشه‌ها می‌سازند. در این جنگ، دشمن برای تسخیر یا حتی تغییر محاسبات ما، یعنی روند تصمیم‌سازی تا تصمیم‌گیری، در بهترین وضعیتی که ما می‌توانیم تصور کنیم از طریق رسانه وارد عمل خواهد شد. از این رو باید به آنچه در تاریخ پس از انقلاب اسلامی در مورد رسانه‌ها اتفاق افتاده است توجه کنیم تا بتوانیم به آن موضوع اصلی برسیم.

بابایی هیئت را یک رسانه توده‌ای شیعه و مکتب اسلام برشمرد و تصریح کرد: در این جنگ جهانی سبک‌های زندگی، هیئت به عنوان نماد رسانه توده‌ای مکتب تشیع در این جامعه بی‌دفاع، در مقابل رسانه‌های مختلف دشمن از بازی‌های رایانه‌ای و سینما تا فضای مجازی ایستاده است. حضرت آقا یک تعبیر عجیب و غریبی دارند که آقای داودآبادی [1] از یک دیدار خصوصی نقل کرده‌اند. ایشان می‌فرمایند که یک چهارراه پُر از خودرو را فرض کنید که سیستم چراغ راهنما در آن درست کار نمی‌کند و ترافیک شدید ایجاد شده است. هیچ راهی هم وجود ندارد. یک عده ماشین را خاموش کرده‌اند. یک عده دارند داد می‌زنند و دعوا شده است. حضرت آقا می‌فرمودند که در این ترافیک شدید من دنبال یک موتورسوار می‌گردم که پیام‌ها را برساند. یعنی از منظر ایشان تنها راه علاج اورژانسی فضای کنونی، همان تعبیر «آتش به اختیار» [2] است.

وی ادامه داد: در نوع برخورد اهل بیت علیهم‌السلام در فضای رسانه‌ای با دو فضای شاخص مواجه هستیم؛ یکی فضای متأثر از عاشورا و دیگری فضای متأثر از ماجرای سقیفه است. جالب است که در هر دو ماجرا، آنچه رسانه اهل بیت قرار گرفت، دو بانوی مکرمه بوده‌اند؛ در ماجرای سقیفه، حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها و در ماجرای عاشورا، حضرت زینب کبری سلام‌الله‌علیها محور بوده‌اند. در ماجرای سقیفه کسی حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها را از خطبه خواندن منع نمی‌کند که ای بانوی مکرمه خاموش شوید و حرف نزنید؛ اما اگر گریه کند قطعاً با او مقابله خواهند کرد. اتفاقاً رسانه‌ای که حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها در این محیط انتخاب می‌کند، همان گریه است. حضرت زینب سلام‌الله‌علیها دقیقاً بالعکس عمل می‌کنند. آنجا حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها با گریه و اینجا حضرت زینب کبری سلام‌الله‌علیها با خطبه کار را جلو می‌برند؛ یعنی با دو فضای رسانه‌ای علی الظاهر متفاوت مواجه هستیم. این‌ها همه نیاز به کار دارد تا کشف کنیم که در مرثیه و در گریه چه اتفاقی می‌افتد که راه‌های ورودی قلب باز می‌شود.

دکتر میثم مطیعی: لازم است جامعه مداحان را مسلح کنیم به سلاح‌هایی که بتوانند در حوزه اسلام ناب و پیشبرد این هدف موفق باشند

دکتر میثم مطیعی، مداح و استاد دانشگاه امام صادق(ع) دیگر سخنران این نشست بود. وی در ابتدای سخنان خود با تأکید بر اهمیت تعریف اسلام ناب، اظهار داشت: ما باید به جای هیئت انقلابی، بگوییم هیئت تراز گفتمان اسلام ناب؛ یعنی به‌ دنبال اسلام اصیل باشیم. اگر ما گفتیم اسلام اصیل یا اسلام ناب، آن کسی که در کویت است، آن کسی که در قطر است یا آن کسی که در استرالیا هیئت دارد هم با ما همراه می‌شود. ولی وقتی می‌گوییم انقلاب اسلامی، گویا می‌خواهیم دایره را محدود کنیم و چون درست هم تبیین نکرده‌ایم، فهم نمی‌شود. آن کسی که می‌گوید شعر انقلابی، نمی‌داند که چقدر زحمت دارد برای امثال بنده که یک مفهوم انقلابی را استخراج کنیم، برای شاعر تبیین کنیم و او چطور هنر به خرج بدهد که بتوانیم این را در قالب شعر دربیاوریم. مثلاً فکر می‌کند شعر انقلابی یعنی اینکه بایستیم و بگوییم ای داعش، ما پدرت را درمی‌آوریم، گردنت را می‌زنیم، سرت را به نیزه می‌کنیم و غیره. آقا باید بگویی ای داعش، تو ریشه‌ات در صهیونیست است؛ بالا و پایین بپر و خودت را بکُش، اما در نهایت برای ما همان موش آزمایشگاهی یهود هستی. من دارم مثال می‌زنم.

وی ادامه داد: هیئت اسلام ناب، هیئتی است که برای مردم با همان ریتم و مِلودی که سینه می‌زنند در حوزه اعتقادات یا در حوزه اخلاق تولید محتوا می‌کند تا با همان ریتم و مِلودی در ذهن‌شان حک شود. هیئت اسلام ناب در حوزه سبک زندگی و خانواده تولید محتوا می‌کند. این مسائل حتی از مسائل روز هم مهم‌تر هستند. امروز انسان به ‌دنبال یک پناهگاه است. بشر ذاتاً و فطرتاً به ‌دنبال یک جایی است که پناه ببرد. کجا بهتر از هیئات مذهبی؟

این مداح اهل بیت (سلام الله علیها) تحول در نظام آموزشی مداحی را از ضروریات دانست و تصریح کرد: لازم است جامعه مداحان را مسلح کنیم به سلاح‌هایی که بتوانند در حوزه اسلام ناب و پیشبرد این هدف موفق باشند. اگر این را پذیرفتیم، خب طبعاً طراحی ما برای آموزش یک مداح نیز متفاوت خواهد بود. یعنی به‌جای اینکه بگوییم اول برو و ریتم یاد بگیر، ضرب یاد بگیر، ایقاع یاد بگیر، مقامات یاد بگیر، آواز یاد بگیر، باید به او گفت که اول باید از اخلاق شروع کنی، اول باید استاد اخلاق داشته باشی.

وی افزود: مداح باید با قرآن کریم ارتباط بگیرد؛ یعنی آقای مداح، تو باید یک دوره قرآن کریم داشته باشی. حالا تفسیر المیزان نمی‌خواهد بخوانی، ولی حداقل تفسیر نور را بخوان یا حداقل قرآن را با ترجمه‌اش بخوان. باید با روایات اهل بیت علیهم‌السلام آشنا باشی و بتوانی مردم را با این معارف آشنا کنی. باید با نهج البلاغه و صحیفه سجادیه مأنوس باشی و یک دوره اصول اعتقادات بخوانی. باید بتوانیم با این نگاه یک دوره آموزش مداحی طراحی کنیم. مداح باید یک دوره تاریخ اسلام، شامل سیره و مقاتل اهل بیت علیهم‌السلام را مطالعه کرده باشد. مداح باید شعرشناسی بخواند و شعر قدیم و شعر جدید را بشناسد. و در آخر ان‌شاءالله اگر وقتی بود و اگر فرصت کرد، مقامات یاد بگیرید و آواز یاد بگیرید. الان سیستم آموزش ما برعکس است. مداح اول که به عرصه می‌آید، همان اول شور می‌خواند. بعد اگر خیلی به ما حال داد، زمینه می‌خواند. بعد واحد می‌خواند و ان‌شاءالله در پیرغلامی هم تازه می‌خواهد برای مردم روضه بخواند.

مهدی رسولی: ضعف ما در نظام تولید است که نمی‌توانیم این نگاه به اسلام ناب را، در ساحت‌های مختلف بازتولید کنیم

مهدی رسولی، مداح اهل بیت (سلام الله علیها) نیز در این نشست به بیان مواضع خود پیرامون موضوع هیئت تراز انقلاب اسلامی پرداخت. وی با بیان اینکه برای مسلح کردن مداحی نیاز به یک نظام تولید داریم، تصریح کرد: الان ضعف ما در نظام تولید است که نمی‌توانیم این نگاه به اسلام ناب را، در ساحت یک زبان، مثلاً زبان مداحی، زبان شعر یا حتی زبان موسیقی و تلفیقی از این‌ها با هم، بازتولید کنیم. این نظام تولید، مطالبۀ حضرت آقا است. حضرت آقا روی موضوع خانواده تأکید دارند. ولی متاسفانه در دستگاه هیئت‌های ما، یک نظام تولید نیست که از این موضوع استفاده کند. نهایتاً می‌شود پیدا کردن چند واژه هم‌قافیه برای خانواده: جامانده، پای پیاده و اراده.

رسولی ادامه داد: این‌ها نیاز به نظام تولید دارد که وقتی «بسم الله الرحمن الرحیم» را گفتیم، از همان «الرحمن» ابتدای روضه، رحمانیت و رحم رحمانی و سپس رحم ولایی و بعد رحم دینی و خانواده و خلاصه همه سلسله مراتب آن تا توحید قرار داشته باشد. طوری هم نباشد که در انتزاعیات بیفتیم. ما که نمی‌توانیم وسط روضه به منبر برویم. قرار هم نیست که مداح به منبر برود. باید همه این‌ها را در شعر بگوییم. این نظام تولید می‌خواهد. درباره نظام تولید شاید لازم باشد که بحث‌های تخصصی‌تری داشته باشیم. از باب مثال تبدیل اندیشه به سوژه یا تعیّنی‌کردن آن، یک موضوع خیلی جدی است. یعنی تقریباً کسی نیست که بتواند مثلاً با تکیه بر علم توصیف، این ساحت اندیشه را تبدیل به یک سوژه کند. شاید سیدمرتضی آوینی یک نمونه نسبتاً خوب بود. شهید آوینی بلد بود که چه‌طور ساحت اندیشه را تبدیل به یک سوژه کند. متاسفانه در این سال‌ها علم توصیف را در حوزه‌های علمی خیلی جدی نگرفته‌ایم.

وی افزود: از درون بیانات حضرت آقا می‌شود این نظام تولید را استخراج کرد. حضرت آقا در الگوی پایه اسلامی ایرانی پیشرفت به چهار عرصه «فکر»، «علم»، «معنویت» و «زندگی» اشاره کرده‌اند. یعنی همه گزاره‌های ما مثلاً در یک دهه محرم باید متوجه این چهار عرصه باشد. از آن ‌طرف، سه عنصر «عقل»، «عاطفه» و «حماسه» را داریم که ممزوج شدن آن چهار عرصه در این سه عنصر، می‌تواند ساختار نظام تولید ما را نتیجه دهند.

دکتر محمدمهدی سیار: جریان عزاداری و بزرگداشت اهل بیت علیهم‌السلام، بزرگ‌ترین همایش هنری بشری است

دکتر محمدمهدی سیار، شاعر و استاد دانشگاه امام صادق(ع) نیز سخنران بعدی این نشست تخصصی بودند. وی با ذکر موضوع نسبت هنر با هیئت، اظهار داشت: تصمیم من این بود که در این نشست به‌طور ویژه در باب نسبت هیئت با هنر صحبت کنم. اگر بخواهم همه آنچه قرار بود بگویم را در یک جمله خلاصه کنم، باید گفت که آنچه را که ما به‌عنوان جریان عزاداری و بزرگداشت اهل بیت علیهم‌السلام به‌ویژه در ایام محرم و صفر می‌بینیم باید برای خودمان و اهالی هنر دینی این‌گونه جا بیندازیم و سعی کنیم در جامعه و در جهان و در نزد اصحاب فکر و اندیشه و تاریخ‌نویسان این‌گونه مطرح کنیم که این بزرگ‌ترین همایش هنری بشری است. در یک برهه کوتاه یکی-دو ماهه، ابعاد مختلف زندگی به‌ هم متصل می‌شوند تا همه یک قلب واحد بیافرینند. در کدام همایش هنری جهان، در یک مدت کوتاه این همه شعر تولید می‌شود؟

سیار ادامه داد: اگر از نظر هنری و موسیقیایی به هیئت نگاه کنید، مجموعه وسیعی از خوش‌صداترین افراد است که در ارتباط با زیباترین شعرها و در زیباترین نغمه‌ها، در لحظه بخشی از شعر را حفظ و تکرار می‌کنند و با بدن خودشان به‌عنوان تولیدکننده ریتم برای این مجموعه صوتی عمل می‌کنند. یک چنین پدیده‌ای از نظر هنری بی‌نظیر است. اگر ما نگاه هنری به موضوع هیئت داشته باشیم و جریان عزاداری را بزرگ‌ترین رویداد هنری بدانیم، خودبه‌خود برای حفظ میراث و تجربه‌نگاری آن نیز ساز و کاری تدبیر خواهیم کرد. تجربه‌نگاری هیئت یک پیشنهاد خیلی مهم است. به نظر بنده گروهی باید موظف باشند که از هیئت‌های موفق، تجربه‌نگاری تهیه کنند. این تجربه‌نگاری‌ها از خیلی از پایان‌نامه‌های دانشگاهی نیز مفیدتر خواهند بود

این استاد دانشگاه با تأکید بر اهمیت نذر در هیئت، تصریح کرد: پیشنهاد می‌کنم که یک فرهنگ برای تغذیه فکری هیئات نیز جا بیندازیم. مردم می‌آیند که آنجا غذا بخورند؟ غذا که الحمدلله در کشور به وفور وجود دارد. مردم برای غذا و قیمه‌اش نمی‌آیند؛ برای آن محتوایی که دریافت می‌کنند می‌آیند. این محتوا نیاز به آموزش دارد. این را برای مردم جا بیندازیم که در دستگاه هیئت نیاز به بودجه دولتی و حمایت هیچ سازمانی نیست. کافی است که این قابلیت نذر فرهنگی برای هیئات جا بیفتد تا خودبه‌خود قابلیت ماندگار کردن این مسیر ایجاد شود. به نظر من اگر نذر کارهای پژوهشی برای هیئت، نذر نظریه‌پردازی، نذر برای آموزش شاعر و همه این‌ها در دستگاه هیئات ما جا بیفتد، دیگر هیچ نیازی هم به کمک‌های حاکمیتی نخواهد بود.

دکتر مصباح الهدی باقری کنی: اگر هیئت نتواند امروز را مخاطب قرار دهد و برای فردا صحبت کند و در دیروز بماند، در مقابل رسانه‌های دیگر شکست‌خوردۀ محض است.

دکتر مصباح الهدی باقری کنی استاد دانشگاه امام صادق (ع) نیز در این نشست با بیان اینکه "در اندیشه حضرت ‌آقا هیئت فقط یک نهاد یا رسانه تضمین‌کننده، تقویت‌کننده و تذکردهنده نیست"، بیان داشت: این‌طور که معلوم است بخشی از مسائل انقلاب اسلامی در هیئت حل می‌شود. یعنی وقتی از حضرت ‌آقا مثلاً راجع‌ به موضوع هیئت و خانواده سوال می‌شود که مدّ نظر شما مثلاً هیئت‌های خانگی است؟ یا مثلاً بحث خانوادگی رفتن به هیئت است؟ ایشان می‌فرمایند هیچ کدام؛ بحث من این است که موضوع خانواده در هیئت طرح بحث شود، شعرا در مورد آن شعر بگویند، مداح‌ها بر اساس آن بخوانند، وعاظ صحبت‌هایشان را بر اساس آن تنظیم کنند.

وی ادامه داد: دومین نکته این است که هیئت تنها رسانه بومی ما است؛ یعنی تلویزیون، رادیو، اینترنت و هر چیزی را که می‌بینیم برای ما نیست، ولی هیئت برای ما و به‌اصطلاح برساختۀ ما است. چون هیئت برگرفته از جریان بومی و فرهنگی ما است، باید بتوانیم به صورت ممتاز نیازهای خودمان را با آن برطرف کنیم.

دکتر باقری کنی افزود: بسیاری از مفهوم‌سازی‌ها را هیئت ماندگار می‌کند؛ مثلاً پیام حضرت آقا به انجمن‌های اسلامی دانشجویان در اروپا که پدیده‌ای یکتا بود. هیئت می‌تواند این‌ها را ماندگار کند. وقتی هیئت می‌تواند مفهوم‌سازی‌ها را ماندگار کند، به‌عنوان یک رسانه ساحت دیگری نیز پیدا خواهد کرد. نکته آخر اینکه احساس نشود که مفهوم هیئت تراز بدعت است؛ نه، بدعت نیست. هیئت از دیروز می‌خواهد برای فردا صحبت کند، فلذا از امروز می‌گذرد. اگر هیئت نتواند امروز را مخاطب قرار دهد و برای فردا صحبت کند و در دیروز بماند، در مقابل رسانه‌های دیگر شکست‌خوردۀ محض است.

دکتر حسینی: هیئت تراز، آن جریان عمیقی است که در بطن جامعه باید به تدریج شکل گیرد و ساخت اجتماعی را بر محور محبت اهل بیت رقم بزند

دکتر حسینی دبیر نشست در پایان به عنوان جمع‌بندی اظهار داشت: ما اگر می‌خواهیم هیئت الگو به معنای واقعی کلمه را در نقطه ایده‌آل خودش محقق کنیم، باید جامعه‌پردازی حول عاشورا را بر محور اهل بیت و با اتکای به هیئات ایجاد کنیم.

یکی از مهم‌ترین محورهای اجتماعی که می‌تواند این جامعه‌پردازی حول عاشورا را که همان جامعه‌پردازی حول اهل بیت است رقم بزند، هیئات است. هیئات در واقع هم انسان‌سازی می‌کنند و هم جامعه‌سازی.

وی افزود: تمام ارتباطاتی که در این جامعه برقرار می‌شود، اعم از ارتباطات عاطفی، ارتباطات عقلانی، ارتباطات اجتماعی، ارتباطات اقتصادی و حتی سیاسی، همه بر محور حب اهل بیت است. هیئت‌ها این ظرفیت را دارند و این اتفاق می‌تواند در یک گذر زمان رخ دهد. بنابراین هیئت در نگاه ایده‌آل خودش یا هیئت تراز آن جریان عمیقی است که در بطن جامعه باید به تدریج شکل گیرد و آثار عمیق خودش را در قلوب تک‌‌‌تک افراد جامعه و ساخت اجتماعی بر محور محبت اهل بیت رقم بزند؛ یک امر تدریجی بلندمدت است که باید در گذر زمان محقق شود و قطعاً نیازمند یک‌سری کارهای علمی-پژوهشی و درخور است.

دکتر اسحاقی، معاون پژوهش و آموزش موسسه انقلاب اسلامی نیز در پایان خاطرنشان کرد: هدف ما این است که به یک نقشه راهی برای شناخت، تبیین و تحقق هیئت تراز بر اساس اندیشه، نظر و رفتار و عمل مقام معظم رهبری برسیم. پس لازم است که اولاً آن انتظاراتی که ایشان دارند، خوب شناخته شود. بعضی از دوستان مشغول کارهای عملیاتی و اجرایی هستند. اگر این پس‌زمینه و پیشینه عمیق علمی نباشد، ممکن است وسط راه ما ندانیم که به کجا می‌رویم! پس لازم است که کارهای علمی و محتوایی را سامان دهیم. باید نهادهای علمی، دانشگاهی و حوزوی و همچنین پژوهشگاه‌ها و پژوهشکده‌ها وارد عمل شوند و حتماً تک‌نگاشت‌هایی صورت بگیرد تا نگاه مطالعات کاربردی نیز در این فرآیند لحاظ گردد. در این مسیر ما دو ضرورت داریم. یکی ضرورت کار اساسی و بنیادی و علمی و عمیق است که وقتی مطرح می‌شود، کاملاً قابل پذیرش باشد. ضرورت دوم کارهای جاری است. یعنی ما فوریت‌هایی داریم که نمی‌توانیم به آن‌ها توجه نکنیم.


 

[1]- حمید داودآبادی، عکاس، خبرنگار، محقق و نویسنده دفاع مقدس

[2]- اشاره به تعبیر رهبر معظم انقلاب، در بیانات در دیدار جمعی از دانشجویان، در تاریخ ۱۷ خرداد ۱۳۹۶